15 grudnia 2011: Przypowieści 11:1-6

11:1: "Waga fałszywa jest ohydą dla Pana, lecz pełne odważniki podobają mu się."
- łatwy sposób oszukiwania ludzi - trudno było zauważyć, że odważnik jest odrobinę mniejszy, niż powinien, albo że waga jest źle wytarowana
- 5 Mojż. 25;13, 15 - przykazanie o sprawiedliwym ważeniu

- sprawiedliwość jest w tym kontekście rzeczą umowną, zapewne różną z punktu widzenia sprzedającego i kupującego
- w codziennym życiu możemy coś robić niedbale i w ten sposób stosować oszukane odważniki - nie musi się to odnosić do sprzedaży ani do niczego policzalnego

11:2: "Za pychą przychodzi hańba, lecz u pokornych jest mądrość."
- Jakub 4:6 - Bóg pysznym się sprzeciwia, a pokornym łaskę daje
- ludzie często czyhają na potknięcia pysznych/dumnych ludzi - np. dzisiejszych celebrytów; ich upadki ogłaszane są w mediach, a skromnych ludzi się tak nie piętnuje,a wręcz w takiej samej sytuacji mogą się spotkać ze współczuciem

POKORA - cecha polegająca na uznaniu własnej niższości, nie wywyższaniu się ponad innych, nie podkreślaniu własnych dokonań

- pokora to nie umartwianie się
- pokora to nie brak poczucia własnej wartości
- pokora wiąże się z cichością
- przypowieść o usadzaniu przy stole - jeśli gospodarz zaprosi nas na lepsze miejsce, to zapewne należy z tego skorzystać i docenić to, co nam daje

11:3: "Niewinność prowadzi prawych, ale przewrotność przywodzi niewiernych do zguby."


http://www.sjp.pl/co/przewrotny

1. fałszywy, chytry; 2. ukrywający prawdę

- przewrotność przynosi zyski - jak np. intrygi w dawnych czasach na dworach, kiedy celem było zdobycie majątku, wpływu, wygryzienie kogoś ze stanowiska

- BW niewinność - w innych przekładach jest szczerość, uczciwość  (szczerość w sensie uczciwości, nie mówienia wszystkim niemiłej prawdy w oczy :)

- podobnie jak w innych wersetach, kary i nagrody opisane tutaj nie zawsze mają miejsce w dzisiejszym świecie

11:4: "Bogactwo nic nie pomoże w dniu gniewu; lecz sprawiedliwość ratuje od śmierci."

- w historii Izraela okazywało się, że kiedy następował dzień gniewu, czyli wojna, bogactwo było bez znaczenia; trudniej określić, w jaki sposób sprawiedliwość ratowała w takich okolicznościach od śmierci

- werset o wydźwięku raczej proroczym, przyszłościowym

11:5-6: "Sprawiedliwość toruje nienagannemu drogę, lecz bezbożny upada na skutek swej złości. Sprawiedliwość ratuje prawych, lecz niewierni wpadają w sidła swej żądzy."

- podobne stwierdzenie, jak werset 3

- warto się zastanowić, czego pragniemy, czy te nasze pragnienia nie są w jakimś stopniu niepobożne, bo jeśli Pan pozwoli nam je spełnić, mogą się okazać doświadczeniem/sidłem

- bezbożny upada wskutek swojej złości - nie zdenerwowania, tylko bycia złym człowiekiem

12/1/2011: Przypowieści 10:23-32

Czy wersety z Przypowieści przypominają nam się w codziennym życiu?
- częste czytanie pomaga znaleźć lepsze rozwiązanie w codziennym życiu
- fragment o mądrości stworzonej przed założeniem świata może przyjść do głowy wśród pięknych widoków

10:23: Dla głupiego jest jakby igraszką popełnić haniebny czyn, lecz mądre postępowanie jest przyjemnością dla człowieka rozumnego. - głupi człowiek raduje się np. z dokuczliwego żartu, a mądry cieszy się, jeśli komuś może pomóc
- jeśli głupi (nie mający mądrości Bożej)=zły, to jest wiele ludzi, którym sprawia przyjemność oszukanie kogoś, czy zaszkodzenie w inny sposób

10:24: Przed czym drży bezbożny, spada nań, lecz czego pragną sprawiedliwi, to im bywa dane.
- kontrast polega na tym, że obie grupy coś otrzymują - ale jedna to, czego się obawia, a druga to, czego pragnie
- NT obiecuje, że jeśli prosimy z wiarą, to będzie nam dane
- przykłady sprawiedliwego pragnienia: Anna modliła się o syna, Salomon prosił o mądrość
- wygląda na to, że chodzi o pragnienia niesamolubne, albo "wyższe"

10:25: Gdy burza szaleje, bezbożny ginie, lecz sprawiedliwy stoi na gruncie wiecznym.
- budowanie domów na piasku i skale
- na pewno nie chodzi o literalną burzę, bo taka nie wybiera :)
- trudne sytuacje życiowe wykazują, kto jest silny
- burze - cierpienia - mają pomagać w rozwoju charakteru; sprawiedliwy wyjdzie z takiej próby obronną ręką
-jeśli burza nie jest literalna, to i "grunt wieczny" nie odnosi się do ziemi jako takiej; są to być może sprawiedliwe zasady, ufność pokładana w Bogu, mądrość?

10:26: Czym ocet jest dla zębów, a dym dla oczu, tym jest leniwy dla tych, którzy go posyłają.
- ocet i dym powodują nieprzyjemne odczucia; podobnie i leniwy wywołuje rozgoryczenie, rozczarowanie itp.

10:27: Bojaźń Pana przedłuża życie, lecz lata bezbożnego skracają się. 
- stwierdzenie użyte po raz kolejny - widać było ważne w starotestamentalnych czasach; dziś niekoniecznie sprawdza się to literalnie w praktyce.

10:28: Oczekiwanie sprawiedliwych przynosi radość, lecz nadzieja bezbożnych wniwecz się obraca.
- poszerzenie wersetu 24 - również jest mowa o dwóch grupach mających nadzieję; jedna się spełnia, druga nie.
- być może znów sytuacja bardziej starotestamentalna - chrześcijanin niekoniecznie będzie na bieżąco nagradzany, a nadzieje bezbożnych bywają spełniane

10:29: Pan jest twierdzą dla tego, kto postępuje nienagannie, lecz zgubą dla tych, którzy czynią nieprawość.
- stwierdzenie prawdziwe i w ST, teraz i w przyszłości
- znaczące różnice w tłumaczeniach:
BG: Droga Pańska jest mocą szczeremu, ale strachem tym, którzy broją złości.
BT: Pan oparciem ludzi prawych, dla czyniących nieprawość jest zgubą.

10:30: Sprawiedliwy nigdy się nie zachwieje, lecz bezbożni nie będą mieszkali na ziemi.
- werset podobny do 29
- pytanie, kiedy sprawiedliwy się nie zachwieje - czy obecnie, czy w przyszłości? Bez względu na interpretację sens jest chyba podobny
- przypowieść o kąkolu - zło wyrwane, a sprawiedliwi lśnić będą na wieki.

10:31: Usta sprawiedliwego tryskają mądrością, lecz język przewrotny będzie wyrwany.
- raczej odnosi się do przyszłości, do metaforycznego losu bezbożnych - nie do literalnego usunięcia języka, tylko do uciszenia w jakiś sposób
- w.11 również używa obrazu mowy jako źródła, krynicy

10:32: Wargi sprawiedliwego wypowiadają to, co jest miłe, lecz usta bezbożnych tylko to, co jest przewrotne.
- rozwinięcie wersetu 31.

PODSUMOWANIE RODZIAŁU 10:
Jak postępuje dziś sprawiedliwy człowiek? Co powinniśmy robić, abyśmy byli sprawiedliwi - a nie bezbożni?
Sprawiedliwy/prawy człowiek:
- jest pracowity
- nie zdobywa bogactw niesprawiedliwie
- przyjmuje przykazania
- nie powoduje cierpienia - ale potrafi sprawiedliwie skarcić
- przykrywa miłością występki
- mądrze się wypowiada
- gromadzi wiedzę
- nie gada zbyt wiele
- dba o karność / dyscyplinę
- nie rozsiewa oszczerstw
- pokrzepia językiem
- nie popełnia haniebnych czynów
- wypowiada to, co jest miłe

11/3/2011: Przyp. 10:15-22

10:15

Majętność bogatego jest miastem jego mocnem; ale nędza jest ubogich zniszczeniem.

Kwestia ubóstwa w drugiej części wersetu - czy traktować to literalnie, czy metaforycznie?
- skrajne ubóstwo prowadzi do swego rodzaju odczłowieczenia, bo myśli się wtedy tylko o wyjściu z tego stanu, można nawet posunąć się do przestępstwa i w ten sposób dojść do zguby
- bogactwo - sprawiedliwie zdobyte i dobrze używane - chroni człowieka

10:16

Praca sprawiedliwego jest ku żywotowi; ale dochód niepobożnych jest ku grzechowi.

Czy to się zawsze sprawdza?
- niepobożni ludzie, nawet jeśli uzyskują dochód w sposób legalny, zwykle nie wykorzystują go w szlachetnym celu, a nawet jeśli to czynią, to poświęcają na cele charytatywne niewielką ilość majątku
- zależy do od sytuacji w kraju, od warunków prawnych - nie zawsze da się zarobić na życie pracując w stu procentach sprawiedliwie, nie oszukując na podatkach itp. (patrz czasy komunistyczne w Polsce)

10:17

Ścieszką żywota idzie, kto przyjmuje karność; ale kto gardzi strofowaniem, w błąd się zawodzi.

Co to jest karność?
- dyscyplina, samokontrola - ale nie do końca pasuje do kontekstu
- słuchanie karcenia - bardziej prawdopodobne; ang. instruction, correction, chastisement

10:18

Kto pokrywa nienawiść wargami kłamliwemi, i kto rozgłasza hańbę, głupi jest.

- sprawiedliwy przeciwstawiony głupiemu w związku z mową - po czym można poznać jednego i drugiego
- BG i BT oraz KJV mają zupełnie inny sens - i nie ma przeciwstawienia
- na pewno źle jest nienawidzić i kryć to pod pochlebnymi słowami; źle jest rozgłaszać haniebne wieści, nawet jeśli byłyby prawdziwe

10:19

Wielomowność nie bywa bez grzechu; ale kto powściąga wargi swoje, ostrożny jest.

Czy wiele słów zawsze prowadzi do zła?
- różni ludzie są różnie skonstruowani - jedni mówią więcej, drudzy są małomówni
- jeśli się znajdziemy w towarzystwie mówiącym wiele, to istnieje spore prawdopodobieństwo, że nastąpi obmowa kogoś albo omawianie negatywnych tematów, wzbudzające negatywną atmosferę
- są okoliczności, kiedy mówienie - i to sporo - jest pożądane, bo ułatwia rozwiązanie problemu

10:20

Srebro wyborne jest język sprawiedliwego; ale serce niezbożnych za nic nie stoi.

- Przyp 31:26 - mądre wypowiadanie się jest cenne
- sytuacja idealna - bo tak naprawdę nikt nie jest sprawiedliwy i nie da się całkowicie uniknąć niewłaściwej mowy
- porównanie ust z sercem nie jest bezpośrednie, ale "z obfitości serca usta mówią", z czego wynika, że serce sprawiedliwego człowieka, mówiącego rzeczy dobre i wartościowe, również jest dobre i wartościowe
- zaskoczenie - wyrażeniem wartości, cenności jest tutaj srebro, a nie złoto (w innych

10:21

Wargi sprawiedliwego wiele ich żywią; ale głupi dla głupstwa umierają.

- podobnie do wersetu 11 - słowa mądrego pomagają innym, czyli są cenne; usta głupiego nie pomagają innym, a na dodatek głupiec samego siebie prowadzi do upadku czy śmierci
- hebrajskie słowo związane z mądrym człowiekiem odnosi się do żywienia, pasienia, nawet literalnie do krów i owiec

10:22

Błogosławieństwo Pańskie ubogaca, a nie przynosi z sobą utrapienia.

- trudność tłumaczeniowa - BT i BW przeciwko BG i KJV :)
- łatwiej nam zrozumieć chyba to, że róża podarowana przez Pana Boga nie ma kolców, niż to, że do otrzymania błogosławieństwa (czy czegokolwiek) nie potrzeba wysiłku, co mogłoby wynikać ze słów, że sami nie jesteśmy w stanie nic dodać
- z drugiej strony - jeśli Pan nie pobłogosławi jakiegoś działania, to się nie uda
- jeśli się chce otrzymać błogosławieństwo, to trzeba jakoś "zainwestować" - przynajmniej starać się żyć sprawiedliwie, jakoś służyć Bogu (przykłady - Abraham, ap. Paweł)

10/27/2011: Przyp. 10:11-15

10:11
- kolejne przeciwieństwo - choć nie sprawiedliwy/niesprawiedliwy, tylko sprawiedliwy/bezbożny
- krynica życia, źródło życia - co to znaczy? pomoc, wybawienie, mądre słowa pomagające komuś żyć

- krynica czy źródło są początkiem
- w kontekście Nowego Testamentu łatwiej byłoby zrozumieć słowa niosące zbawienie; w Starym można było co najwyżej podzielić się mądrością, która z kolei mogła przynieść życie blisko Boga i wynikające z tego błogosławieństwa
- są charyzmatyczni mówcy, których słowa porywają człowieka do działania, dają energię czy natchnienie
- w czasie i miejscu Salomona studnia czy źródło miały zapewne o wiele większe znaczenie, niż dla nas, którym woda płynie z kranu - niejeden raz od znalezienia go zależało przetrwanie
- Przyp. 13:14 - nauka mędrca jest krynicą życia - chroni przed grzechem
- nauka dla nas - czy z naszych ust płynie krynica życia?

- sprawiedliwi mówią jawnie, nie mają nic do ukrycia - bezbożni swoje zamiary kryją
- to, co mówią bezbożni, często prowadzi do przemocy, krzywdy
- nauka dla nas - czy nie kryjemy w ustach krzywdy? czy na przykład obmową kogoś nie krzywdzimy, mówiąc o nim niesprawiedliwie?

10:12
- werset nietypowy w tym rozdziale - nie występują tutaj osoby, tylko pojęcia abstrakcyjne
- nienawiść powoduje spory - rzecz oczywista

MIŁOŚĆ PRZYKRYWAJĄCA WSZYSTKIE WYSTĘPKI - co to znaczy i dlaczego przeciwieństwem jest akurat nienawiść wzbudzająca spory?
- 1 Piotr 4:8 - miłość zakrywa mnóstwo grzechów
- nie chodzi tu zapewne o transakcje handlowe, gdzie za bezwartościowy produkt staramy się uzyskać zadośćuczynienie, lecz o sprawy bardziej na poziomie emocjonalnym i o relacjach rodzinnych, przyjacielskich, zborowych itp.
- jeśli się kogoś miłuje, to nad wieloma rzeczami przechodzi się do porządku dziennego, zamiast wszczynać spór
- dylemat w kwestii miłości i doktryn: czy moją miłość będę okazywać przez to, że będę się starać go "nawracać' na mój punkt widzenia, czy zaakceptuję fakt, że może mieć inne myśli?

10:13
- ogólny sens - ucz się mądrości, bo inaczej spotka cię kara
- w dzisiejszych czasach zapewne chodzi o rózgi metaforyczne
- czy z tego wersetu wynika, że każdy może nauczyć się mądrości - żeby uniknąć rózgi? Wygląda na to, że ta kara odnosi się do ludzi świadomie nie zdobywających mądrości
- nierozumność, brak wiedzy, nie usprawiedliwiają popełniania błędów; jesteśmy odpowiedzialni za zdobycie wiedzy w danym zakresie, żeby nie szkodzić sobie i innym
- Izrael jako cały naród podlegał tej regule - kiedy nie postępował właściwie, spadała na kolektywny grzbiet rózga w postaci głodu, suszy albo najazdu wroga
- zasady te nie działają w stu procentach - może się zdarzyć, że mądry człowiek poniesie karę, choćby niezasłużenie, a mądremu "się upiecze" i uniknie rózgi

10:14
- głupie gadanie - można powiedzieć coś, czego nie należało; można powiedzieć coś prawdziwego, ale ubrać to w niewłaściwe słowa, wyrazić się "niedyplomatycznie"
- mądrzy ludzie częściej zamilkną, szczególnie, jeśli się na czymś nie znają

10:15
- starotestamentalne podejście do bogactwa?
- może chodzi o bogactwo mądrości, wspomniane w poprzednim wersecie? Porównaj z Przyp 30:8, 9

HOMEWORK - jakieś komentarze na temat tego wersetu?

10/20/2011: Przyp. 10

OGÓLNE SPOSTRZEŻENIA
- każdy werset to osobne przeciwstawienie - jedne są oczywiste, np. werset 5, inne mniej - np. w. 13
- cechy pozytywne: mądrość, pracowitość, sprawiedliwość/prawość, uczciwość, bogactwo (! - w. 15), sprawiedliwa mowa, bojaźń Pana, małomówność
- dowiadujemy się raczej, po czym poznać mądre postępowanie, czyli jak mądrość zastosować w praktyce - a nie jak ją zdobyć

2
- skarby zdobyte bezprawnie - np. rabunkiem, jak już wcześniej czytaliśmy w radach dla młodzieńca;
- "gromadźcie sobie skarby w niebie" - być może ten werset odnosi się również do dalekiej przyszłości?
- z drugiej strony - w. 15 pochwala bogactwo
- nieuczciwe zdobycie majątku daje radość tylko na krótką metę (kradzione nie tuczy :)
- być może chodzi o wewnętrzny pokój - taki człowiek zawsze się czegoś obawia; jeśli kłamie, to martwi się, żeby się kłamstwo nie wydało; choć zapewne są ludzie zdegenerowani, którym na tym nie zależy
- sprawiedliwość ratująca od śmierci - nie podlego sądowi, potępieniu
- Psalm 112 - rozwinięcie tego wersetu - sprawiedliwość takiego człowieka trwa na wieki - jakby poza fizyczną śmierć? Psalm również mówi, że taki człowiek się nie boi - może dzięki czystemu sumieniu?

3
- sprawiedliwy nie będzie cierpiał głodu - a jeśli będzie leniwy? - człowiek rzeczywiście prawy nie będzie chyba leniem :)
- werset nie oddaje wszystkich możliwości w życiu - np. ludzi więzionych/głodzonych za wiarę wieki temu
- następne wersety mówią o tym, że posiadanie żywności jest w znacznym stopniu zależne od nas

4-5
- w naszej rzeczywistości nie odczuwa się zmiany pór roku, nie mamy nawet poczucia konieczności robienia zapasów

- dzisiaj trzeba się raczej martwić o jesień życia - żeby naskładać funduszy na emeryturę
- można też rozważyć płaszczyznę duchową - czy jesteśmy pracowitymi chrześcijanami, nie letnimi, nie bezczynnymi, dbającymi o swoje żniwa duchowe? Nawet jeśli jesteśmy bardzo aktywni w zborze czy na zewnątrz, możemy przestać zastanawiać się nad sobą, zapomnieć o czynieniu postępów bardziej intelektualnych.

6-7
- niezbyt dokładne przeciwstawienie - sprawiedliwemu dobrze się wiedzie, a usta bezbożnego ukrywają nieprawość, kłamią (i to nie przynosi mu błogosławieństwa).
- dobrych ludzi długo i dobrze się wspomina, a złych przeciwnie - nawet jeśli się o nich pamięta, to ich imiona są 'zgniłe", niemiłe dla ludzkiej pamięci

8
- by przyjąć naukę, trzeba przestać mówić

Nie nowina, że głupi mądrego przegadał;
Kontent więc, iż uczony nic nie odpowiadał,
Tym bardziej jeszcze krzyczeć przeraźliwie począł;
Na koniec, zmordowany, gdy sobie odpoczął,
Rzekł mądry, żeby nie był w odpowiedzi dłużny:
"Wiesz, dlaczego dzwon głośny? Bo wewnątrz jest próżny".

9
- werset jest jasny i oczywisty :)

10
- zagadkowa sprawa - w nowym przekładzie jest zupełnie inna część, niż w innych wersjach - ale jeśli przyjąć te inne wersje, to w tym przysłowiu mamy dwie wady, a nie kontrast zachowania dobrego i złego
- mruganie okiem - pojawiło się już w 6:13, w kontekście knucia zła.

10/13/2011: Przyp. 9:10 - 10:2

9:10 Umiejętność świętych to rozum
- niejasne tłumaczenie - przekłady się różnią; czasem jest mowa o świętych, czasem o poznaniu Świętego
- są komentarze, które mówią, że chodzi tutaj o poznanie Boga

Jak poznać Pana Boga?
- czytanie, osobiste doświadczenie

- trudne doświadczenia, wołanie o pomoc, otrzymanie pomocy
- niektórych rzeczy nie jesteśmy teraz w stanie objąć - umożliwi to dopiero stan duchowy

9:11 Mądrość przedłużająca dni
- już wcześniej spotkaliśmy tę myśl
- podejście bardziej starotestamentalne - jeśli będziesz mądry, czyli będziesz przestrzegał przykazań, to będziesz długo żył i otrzymasz błogosławieństwa; poza tym trudno znaleźć inne wyjaśnienie

9:12 konsekwencje mądrości i szyderstwa 
- mądre postępowanie, czyli według przykazań, nie zawsze przynosi korzyść z ludzkiego punktu widzenia - może się spotkać z niechęcią
- pytanie, jak zrozumieć słowo "sam" - a) tylko "użytkownik" mądrości czy szyderstwa b) on, nie ktoś inny

9:13-18 Charakterystyka głupoty
- prostactwo, nie umienie niczego
- siedzi przed domem
- podobnie jak Mądrość zaprasza ludzi na wzgórzach w mieście - czy to oznacza, że i mądrość, i głupota są łatwo w świecie dostępne? Utrudnia to trochę sprawę, bo do tej pory czytaliśmy tylko, że mądrość woła na ulicach i wzgórzach; tu okazuje się, że trzeba jeszcze umieć dokonać wyboru.
- rozgłasza nierozumne zalecenia o kradzionej wodzie i chlebie - krótkowzroczne wskazówki
- mądrość i głupota wołają tych samych ludzi - niedoświadczonych i nierozumnych; obie zapraszają do jedzenia, ale mądrość sama zbudowała dom i przygotowała pokarm, a głupota nakłania do cwaniactwa
- ostatni werset mówi, jaki jest koniec gości głupoty - mamy kłopot ze zrozumieniem znaczenia krainy umarłych, bo wygląda na to, że jest jakieś zróżnicowanie szeolu dla dobrych i złych. Może chodzi o to, że staczają się już w tym życiu i albo Salomon metaforycznie mówi, że już teraz są w krainie śmierci, albo głupota skraca im życie - analogicznie do tego, jak kilka wersetów wcześniej mądrość życie przedłużała.

Rozdział 13
- nagłówek "przypowieści Salomona" - jakby zmieniał się autor? albo zaczynała się nowa część czy seria?
- chodzi tu bardziej o przypowieści w sensie przysłów, a nie opowieści z życia mających być ilustracją jakiejś treści, jak w Nowym Testamencie

13:2 syn mądry i głupi
- chyba poetyckie wyrażenie, bo z mądrego dziecka cieszą się oboje rodzice; na dodatek o córce w ogóle nie ma mowy, co w ST było pewnie normalne
- może też zawoalowane napomnienie dla rodziców, żeby dbali o mądrość dzieci

9/15/2011: Przypowieści 9:1-12

PODZIAŁ TEGO FRAGMENTU:
- 1-3 - mądrość buduje dom, przygotowuje ucztę i zaprasza gości
- 4-12 - co mówi mądrość

BUDOWANIE DOMU PRZEZ MĄDROŚĆ - SYMBOLIKA?
- można sięgać do symboliki nowotestamentalnej - uczta barankowa dla mądrych, ale to może trochę zbyt daleko idąca interpretacja
- kolumny znajdowały się w świątyni Salomona - Jachin i Boaz; były dwie i stały na zewnątrz świątyni: 2 Kron 3:15-17
- czy były kolumny w świątyni z proroctwa Ezechiela?
- budynek w tym rozdziale to dom, nie świątynia - w świątyni raczej nie odbywała by się uczta
- skojarzenie z przypowieścią o uczcie weselnej - w obu przypadkach zapraszani są ludzie "z niższej półki"
- wcześniej w Przypowieściach (1 i 8 rozdział) były sytuacje, gdzie mądrość zapraszała ludzi do słuchania i nauki, ale o uczcie nie było mowy

CO W PRAKTYCE OZNACZA PÓJŚCIE NA UCZTĘ MĄDROŚCI?
- czy zaproszenie na ucztę oznacza łatwość (i przyjemność) zdobywania mądrości?
- czy w Izraelu było na tyle możliwości edukacji, żeby nie było analfabetyzmu, który znacznie utrudniałby zdobywanie mądrości?
- był przepis, że należy czytać księgi - ale na długi czas zostało to zarzucone
- kluczowy werset - początkiem mądrości jest bojaźń Pańska
- są interpretacje nawiązujące do błogosławieństw albo do listy cnót w 2 Piotra 1
- być może chodzi po prostu o stworzenie pięknego obrazu - bez przywiązywania znaczenia do szczegółów
- "co głupiego u świata wybrał Bóg" - odniesienie znów do idei nowotestamentalnej
- wykład Toma Rugg - odniesienie prorockie do Kościoła

ciekawostka - po hebrajsku mądrość jest również rodzaju żeńskiego :)

W. 7-8: KARCENIE SZYDERCY
- wstyd byłby chyba lepszym tłumaczeniem, niż hańba, bo szyderca raczej przyniesie człowiekowi wstyd, a nie jest tak, że człowiek się okryje hańbą na skutek karcenia szydercy
- 4 rodzaje negatywnych postaci - niedoświadczony, nierozumny (mądrość woła ich na ucztę, więc jest nadzieja - jakby to były cechy niezależne od człowieka); szyderca i bezbożny - tych nie ma co naprawiać; ich zachowania są świadome; sami możemy się jeszcze splamić (choćby przez samo przebywanie wśród takich ludzi - Psalm 1:1)

KARCENIE MĄDRYCH
- na pewno odbiór krytyki nie jest przyjemny
- jak sprawdzić poziom mądrości danej osoby zasługującej na karcenie? potrzebujemy mądrościomierz :)
- jeśli założymy, że szyderstwo i bezbożność to działania celowe i świadome, to może po rodzaju działania można stwierdzić, czy należy karcić
- kontekst sugeruje, że tę mądrą osobę znamy, że nie chodzi o kogoś napotkanego przypadkowe

CZY MY POTRAFIMY BYĆ MĄDRZY NA TYLE, ŻEBY PRZYJĄĆ KRYTYKĘ W ROZUMNY SPOSÓB?
- druga strona wersetów 8-9 - jeśli przyjmujemy krytykę, jest to oznaką mądrości

8/11/2011: Przypowieści 8:22-36

W JAKI SPOSÓB POWSTAŁA TA KSIĘGA?

- można założyć, że napisał ją Salomon, który miał specjalny dar; jednak bieżący rozdział 8 bywa traktowany jak proroctwo, więc czy jest to wiedza objawiona? Czy Salomon pisze coś, czego do końca nie rozumie? 

- Salomon nie jest wymieniony w Liście do Hebrajczyków - gdyby taki mędrzec miał jeszcze dar proroctwa, to może byłby w tym rozdziale zawarty?

- wątpliwość wynikająca z tego, że interpretacja mądrości jako Logos zaczyna się w środku rozdziału, w środku fragmentu opartego na personifikacji. 

Rozważymy teraz rzecz dwutorowo - Mądrość i Logos.

w. 22 - polskie przekłady mówią w większości "Pan mnie stworzył" - co wskazuje bardziej na Logos; Biblia Gdańska mówi "miał" (czyli można zinterpretować jako mądrość) - podobnie KJV. Nowsze angielskie przekłady też przeważnie nawiązują do stworzenia.

Kolosan 1:15-> o stworzeniu przez Logosa, również Jan 1:1

Wygląda na to, że hebrajskie słowo jest niejasne - równie dobrze można je tłumaczyć jako dostał, kupił, posiadł:

1) to get, acquire, create, buy, possess

a) (Qal)

1) to get, acquire, obtain

a) of God originating, creating, redeeming His people

1) possessor

b) of Eve acquiring

c) of acquiring knowledge, wisdom

2) to buy

b) (Niphal) to be bought

c) (Hiphil) to cause to possess

AV — Buy 46, get 15, purchased 5, buyer 3, possessor 3, possessed 2, owner 1,recover 1, redeemed 1, misc 7

Dalsze wersety - kolejne szczegóły stwarzania.Obj. 3:14 - świadek wierny i prawdziwy, początek stworzenia Bożego

1 Kor 1:24 - Chrystus jest mocą Bożą i mądrością Bożą.

W 27 - jest zagadkowy, odmierzanie kręgu nad powierzchnią toni - być może chodzi o stworzenie atmosfery czyli "nieba" z ziemskiego punktu widzenia (ale właśnie sama atmosfera, wszechświat był już stworzony wcześniej.)

Trudność techniczna - uważamy, że Pan Bóg był architektem/zarządcą, a Logos stwarzał - a tu jest napisane, że Bóg? Z drugiej strony jest to poezja, więc nie można brać  całkiem dosłownie.

W 30 - kolejna trudność i rozbieżność w tłumaczeniu - mistrzyni? master workman, someone brought up with him - mistrzyni nie za bardzo pasuje.

Według interpretacji "mądrość" - owa mądrość się cieszy, czyli Bóg się cieszy, że Jego stworzenie działa właściwie.

Co poeta miał na myśli - czyli jak świadomy  był Salomon podczas pisania tego fragmentu, czyli wracamy do punktu wyjścia.

DALSZA CZĘŚĆ ÓSMEGO ROZDZIAŁU.

- wskazówki o poszukiwaniu mądrości

- drzwi - mądrość niemal jak mędrzec, który z jednej strony naucza w miejscach publicznych (początek rozdziału), a z drugiej strony - kiedy jest w domu, ludzie czekają na jej wyjście, żeby usłyszeć naukę

8/4/2011: Przypowieści 8:19-23

8:19: MĄDROŚĆ JEST CENNA

- dość oczywisty werset – jeśli ktoś jest mądry, przyniesie mu to dobre rezultaty

- być może chodzi o plony duchowe, życie wieczne?

8:20: CECHY MĄDROŚCI

- jeśli to, co człowiek robi, jest sprawiedliwe, to jest również i mądre

8:21: MĄDROŚĆ I BOGACTWO

- czy w dzisiejszych czasach się to zmieniło? Nowotestamentalne zalecenia nie wiążą mądrości, wierności i innych wartości duchowych z bogactwem

- może mądry człowiek nie czuje potrzeby posiadania bogactw materialnych, tylko sama mądrość jest bogactwem

8:23 – MĄDROŚĆ = LOGOS

W jaki sposób Bóg posiadł mądrość, by stworzyć wszechświat? My raczej uczymy się z doświadczenia – swojego i cudzego – a Pan Bóg stwarzał wszechświat po raz pierwszy. Trudno sobie nam to wyobrazić – podobnie jak nie możemy zrozumieć, że nie jest On zależny od czasu.

- są 2 możliwości: albo Pan Bóg rozważył wszystkie możliwości (w bardzo długim okresie czasu, bo miał go mnóstwo – i to nam jest łatwiej zrozumieć) – albo jako istota Boża od samego „początku” czyli od zawsze miał tę mądrość, intuicję

- wiele zależy od tłumaczenia – czy mądrość została stworzona (i wtedy można pokusić się o potraktowanie jej jako Logos), czy Bóg ją posiadał

- Chrystus jako mądrość – Kol 1:15 – wszystko stworzone jest przez Logosa, przezeń panują władcy. Skąd apostoł wziął takie słowa? Czy miał objawienie dotyczące stwarzania świata, czy nawiązywał do tego rozdziału?

POCZĄTEK – kiedy był ten początek – jeśli założymy, że Pan Bóg zawsze miał mądrość, a nie musiał jej nabywać?

- na początku stworzył Bóg niebo i ziemię... może o ten początek chodzi?

HOMEWORK: następnym razem pójdziemy dwoma torami od w. 22 – traktując mądrość jako Logosa i jako umiejętność projektowania wszechświata.

7/28/2011: Przypowieści 8:12-18

W tym rozdziale mamy personifikację mądrości - najpierw jest wstęp, a potem słowa samej mądrości.

8:12: CO MĄDROŚĆ MÓWI TUTAJ O SOBIE?
- mamy znaczne rozbieżności w tłumaczeniach - zapewne w oryginale wyrażenie nie jest jednoznaczne:
umiem udzielić dobrej rady
umiejętność ostrożności wynajduję
posiadam wiedzę głęboką
prudence - roztropność, rozwaga, ostrożność

- roztropność to być może wprowadzanie mądrości w życie, praktyczne zastosowanie?
- zapewne wiąże się to z ostrożnym, przemyślanym działaniem - i ewentualnie doradzeniem, że tak należy postępować
- czasem nasza roztropność sprowadza się do tego, że znajdujemy człowieka z wiedzą i doświadczeniem w danej sprawie, bo sami tego nie posiadamy


8:13: CZYŻBY DEFINICJA ZŁA? JEŚLI TAK, TO DLACZEGO AKURAT TE CECHY?

- pycha+buta, złe postępki, przewrotne mowy - trzy aspekty, jak w grzeszeniu myślą, mową i uczynkiem


JAK W PRAKTYCE NIENAWIDZIĆ TYCH ZŁYCH RZECZY?
- najłatwiej jest znaleźć to postępowanie w innych - a powinniśmy dbać, żeby te cechy nie pojawiły się w nas samych
- trzeba pilnować, żeby nie szukać źdźbła w oku bliźniego, oraz oddzielić nienawidzenie grzechu od antypatii wobec grzesznika

8:14: KOLEJNE CECHY MĄDROŚCI
- różne wyrażenia określające aspekty mądrego postępowania, łącznie z umiejętnością udzielenia dobrej rady
- moc - jakby nie pasuje do kontekstu? w BT jest potęga; łączy się to z następnym wersetem o królach sprawujących władzę

KWESTIA KRÓLÓW
- byli raczej z urodzenia, nie osiągali stanowiska dzięki mądrości; z drugiej strony - w historii, którą znał Salomon, Saul był wylosowany, Dawid był wyznaczony przez Pana i doszedł do stanowiska dzięki umiejętnościom i mądrości tak, że lud sam go ustanowił królem; Salomon urodził się królem. Gdyby pisał te słowa z perspektywy czasów Sedekiasza, być może napisałby inaczej :) Za czasów Mojżesza była rada 70 mędrców, ludzi rozsądnych, więc może na tym modelu opiera się Salomon?
- a może tu jest mowa tylko o dostojnikach sprawiedliwych - którzy są sprawiedliwi dzięki posiadanej mądrości? Wygląda na to, że w manuskryptach w obu wersetach - 15 i 16 - jest nutka sprawiedliwego rządzenia.

8:17 - MĄDROŚĆ MIŁUJE...
- to samo wypowiedziane na dwa sposoby - jak się mądrości szuka, to się ją znajdzie, dostanie się nagrodę za swoje umiłowanie mądrości
- dalszy ciąg personifikacji
- pytanie dla nas - czy poszukujemy gorliwie mądrości?

8:18: NAGRODY MĄDROŚCI
- zapewne nie chodzi o powierzchowne bogactwo i sławę, bo automatycznie ubodzy i nieznani musieliby być głupi :)
- w ang przekładach jest riches and honor - czyli bardziej cześć, nie sława w dzisiejszym zrozumieniu tego słowa
- w czasach Salomona by zdobyć sławę, należało się czymś wykazać - mądrością, walecznością itp; dziś wystarczy pojawić się w telewizji
- podkreślone jest też to, że uzyskane nagrody są trwałe - czyżby chodziło o jakieś wartości ponadczasowe? Może to są słowa prorocze?
- jeśli ktoś jest mądry i inteligentny, zapewne w wielu przypadkach będzie miał też i dobra doczesne

PYTANIE DLA NAS: CO NAS OGRANICZA W ZDOBYWANIU MĄDROŚCI?

7/14/2011: Przypowieści 7, 8:1-11

Infantka Małgorzata Teresa (1651-1673)

CZY JEST W TYM ROZDZIALE COŚ NOWEGO?
- inny sposób przedstawienia - autor opowiada historyjkę, nie tylko przekazuje "suche" porady
- przykazania tym razem należy przywiązać do palców (czy chodzi o uczynki?) i wypisać na tablicy serca (w ST serce było siedliskiem rozumu - czyli trzeba sobie przyswoić te porady umysłem)
- kwestia ubioru - należy mieć wyczucie smaku; przychodzi na myśl werset o trefieniu włosów, skromnym ubiorze itd.

ROZDZIAŁ 8

8:1-4 - WOŁANIE MĄDROŚCI
- podobnie, jak w pierwszym rozdziale
- mądrość jest wszędzie, nie jest ukryta, można się jej uczyć, jeśli ktoś tylko pragnie

RÓŻNICA MIĘDZY PROSTAKIEM A GŁUPCEM? SKĄD TO ROZRÓŻNIENIE?
- kolejne rozróżnienie - prostota (pozytywna) i prostactwo (negatywne - brak ogłady, kultury, popełnianie gaf, brak chęci zmiany tego stanu, wręcz duma ze swojego zachowania)
- nie ma pewności, że prostacy czy głupcy posłuchają mądrości

CECHY WYPOWIEDZI MĄDROŚCI
- rzeczy szlechetne, wielkie, wspaniałe - które mają nas ciągnąć w górę, ku polepszaniu samych siebie
- prawda przeciwstawiona nieprawości - nie do końca oczywiste zestawienie
- prawda, prawość, przejrzystość - w dzisiejszych czasach ludzie, którzy innmi manipulują, oszukują, kręcą, uważają się za najmądrzejszych - a z tego rozdziału wynika, że mądrość jest prostolinijna, przezroczysta jak kryształ

POZORNE BŁĘDNE KOŁO - słowa mądrości są proste dla rozumnych - czyli żeby zrozumieć mądrość, trzeba już być mądrym?
- być może chodzi o rozumność w sensie nieustającego szukania mądrości
- jeśli rozumny człowiek czegoś nie rozumie, to zbada sprawę i będzie się starał ją pojąć
- mądrość i prawość - chodzi o mądrość Bożą, która będzie kierowała człowiekiem tak, by czynił rzeczy prawe, unikał nieprawości - będzie człowiekiem szlachetnym

NEXT TIME: 8:12

7/7/2011: Przyp. 6:19-35

KŁAMLIWY JĘZYK A SKŁADANIE FAŁSZYWEGO ŚWIADECTWA
- przypadek Casey Anthony - kara orzeczona za kłamstwo na policji
- obu należy się wystrzegać, bo zapewne krzywdzi się jakąś inną osobę
- dziewiąte przykazanie - nie mów świadectwa fałszywego przeciwko swojemu bliźniemu
- i jedno i drugie może siać niezgodę między braćmi

SIANIE NIEZGODY MIĘDZY BRAĆMI
- w ST pewnie chodziło o sprawy bardziej przyziemne, u nas dzisiaj najczęściej są to sprawy doktrynalne
- obmowa, plotki prowadzą do nastawiania ludzi
- jeśli ktoś czuje się pokrzywdzony w sprawach materialnych, to może szargać opinię komuś, komu lepiej się wiedzie - zazdrość, poczucie niesprawiedliwości
- forsowanie swoich poglądów może powodować niezgodę
- nauka dla nas: w przypadku sytuacji konfliktowej załatwiać sprawę u źródła; doceniać to, co się ma; nie powodować rozłamów; nasze zachowanie może być powpdme niezgody, jeśli zrobimy coś takiego, co prowokuje do opowiadania się po jednej czy drugiej stronie; egoizm jest też zapewne ważną przyczyną; trzeba okazywać pokorę, zaufanie do prowadzącego dane działanie
- ang - contention, conflict, discord
- trzeba uważać na nasze intencje - mogą być dobre, możemy mieć rację - ale zamieszanie w sprawie może spowodować furę konfliktów; trzeba umieć przewidzieć skutki swoich słów i działań


6:20-35: OSTRZEŻENIE PRZED CUDZOŁÓSTWEM
- chodzi najbardziej o cudzołóstwo z cudzą żoną
- podobny temat, jak w jednym z poprzednim rozdziałów
- zagadkowa rada - lepiej iść do nierządnicy - takie wyjście jest niemalże pochwalone?
- żona opisana w tym rozdziale jest zła i szuka nowego mężczyzny, małżeństwo praktycznie nie istnieje, ale nadal można się narazić na zemstę męża - czyli jest to ostrzeżenie, żeby nie dać się uwieść

OWINIĘCIE SŁÓW NA SZYI
- prawdopodobnie nawiązuje do wschodniego zwyczaju pisania ważnych/świętych słów na pergaminie albo papirusie, i noszenia ich na szyi jako talizmany

KWESTIA "POCHWAŁY" NIERZĄDNICY
- na pewno związek z kobietą zamężną jest naganny - ale czy można pójść do nierządnicy? Czy te słowa są skierowane do człowieka żonatego, czy tylko do pojedynczego?

6/30/2011: 6:16-19

KŁAMLIWY JĘZYK

Czy są okoliczności, w których nie trzeba mówić prawdy?

- nie wszystko, co przychodzi do głowy, trzeba powiedzieć - na przykład, że ktoś brzydko wygląda (ludzie twierdzący "jestem szczery i mówię, co myślę" ranią wiele osób); inną sprawą jest zwrócenie komuś uwagi w dyskretny sposób, żeby coś poprawił

- kwintesencja kłamliwego języka - świadome fałszowanie prawdy w celu osiągnięcia korzyści

SYTUACJE Z KŁAMSTWEM W TLE

Co robić, jeśli przełożony każe nam kłamać?

Jeśli powiedzenie prawdy uderzyłoby nas po kieszeni - na przykład jeśli przyznamy się ubezpieczeniu, że wypadek stał się z naszej winy?

Drobne kłamstewko - "właśnie miałam do ciebie dzwonić" - po to, żeby ktoś się ucieszył i żebyśmy my wyglądali lepiej w jego oczach

Usługi - wiele razy usługodawcy powiedzą, że jakaś naprawa czy inna czynność jest konieczna, żeby zarobić pieniądze

Kłamstwa polityków - często obiecują coś, czego sami nie mogą zrobić, co nie jest do końca od nich zależne - a potem danej obietnicy nie da się spełnić

Usprawiedliwianie się - jak Adam mówiący, że to Ewa go zwiodła

Kościoły założone przez fałszywych pastorów, mających na celu własny zysk

Kłamstwa mające pozory prawdy są z gorszego gatunku... ale przecież wypowiadając kłamstwo chcemy, żeby zostało uznane za prawdę?

mówienie fałszywego świadectwa - prawdopodobnie chodzi o poważniejsze przypadki

ukrywanie Żydów podczas wojny wymagało kłamstwa wobec nazistów - taki przypadek usprawiedliwia kłamstwo

DYPLOMATYCZNE PRZEKAZYWANIE INFORMACJI

- wiele razy opakowanie negatywnej wiadomości w ładny papier i kokardkę przynosi lepsze skutki, niż bezpośredniość - wtedy łagodniejsze wypowiedzenie tej samej prawdy nie jest kłamstwem

RĘCE PRZELEWAJĄCE NIEWINNĄ KREW

- raczej od nas odległe - znamy z wiadomości

- czy jazdę po pijanemu można podciągnąć pod potencjalne przelewanie niewinnej krwi?

- zaniedbanie - np. budowanie domu niezgodnie z kodem budowlanym

- niewycofanie produktu z rynku, jeśli się wie, że ktoś może odnieść krzywdę

- obmowa jako morderstwo duchowe

SERCE, KTÓRE KNUJE ZŁE MYŚLI

- myśli, które zmieniają nasze nastawienie do danej osoby w kierunku niechęci

- wszelkie myśli/planowanie czegoś, co nie jest zgodne z zasadami Bożymi

NOGI, KTÓRE ŚPIESZĄ DO ZŁEGO

- metafora (podobnie, jak powyższe określenia) - bo jednak te części ciała są pod kontrolą rozumu

- czy może chodzić o chodzenie do zła w oddzieleniu od wyżej wspomnianych skłonności?

- przemieszczanie się do innego miejsca w celu wykonania jakiegoś zła

HOMEWORK: jaka jest różnica między kłamliwym językiem, a składaniem fałszywego świadectwa?

6/23/2011: Przypowieści 6:12-18

6:12-14: OPIS CZŁOWIEKA NIEGODZIWEGO

- planuje złe uczynki - nie chodzi o przypadkowe wyrządzenie krzywdy

- gorszy od opisanego poprzednio leniwca, który w znacznej części szkodzi samemu sobie

- brak szacunku do innych ludzi - raczej skłonności do wykorzystywania każdego, kto się da oszukać.

- człowiek nie tylko sam czyniący zło, ale również dający innym znaki, żeby w tym źle uczestniczyli

- niegodziwe postępowanie często wychodzi na jaw i zostaje ukarane

- może też chodzić o podświadomy język ciała, jeśli ktoś ma coś na sumieniu albo jest fałszywy - albo o świadome dawanie znaków innym

- dalsze wersety potwierdzają, że to jest świadome knucie zła

- skłócenie innych - dziel i rządź; gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta

- takiego człowieka spotyka katastrofa - jak np. polityków, których brudy wypływają na światło dzienne

człowiek niegodziwy po hebr - Belial - jeden z demonów - patrz 2 Kor 6:15; oznacza to człowieka niepożytecznego

JAKI JEST CEL TEGO TEKSTU?

- żebyśmy się wystrzegali takich ludzi

- żebyśmy się sami tacy nie stali

SZEŚĆ CZYLI SIEDEM RZECZY

- prawdopodobnie figura stylistyczna mająca na celu zwrócenie uwagi

- powtarzają się te same elementy, co we wcześniejszym opisie niegodziwego człowieka

- zapewne nie chodzi o siedem odmiennych kategorii ludzi - każdy z nas może mieć w sobie pewną ilość tych cech

BUTNE OCZY - co jest w nich szczególnego?

- buta - wyniosłość, duma, pycha, nadmierne poczucie własnej wartości, zbytnia pewność siebie - Pan sprzeciwia się pysznym

- może chodzi o wyraz twarzy, jaki ktoś przyjmuje pogardzając inną osobą

JAK SIĘ STRZEC PRZED TYMI WADAMI?

- poprzedni fragment mógł być ostrzeżeniem przed niegodziwym człowiekiem; niniejsze wersety są ostrzeżeniem, jakich cech unikać we własnym charakterze

- człowiek może zacząć myśleć, że jest ponad prawem

- określone środowiska mogą pchać człowieka do stania się wyniosłym

- by uniknąć dumy, można sobie zadać jakieś bardzo przyziemne zadanie do wykonania

- zarozumiałość grupowa - powtarzanie sobie, że mamy najczystsza prawdę i w związku z tym jesteśmy "lepsi"

6/16/2011: Przypowieści 6:6-11

6:6-11 - PRZYKŁAD MRÓWKI

- rzadko można zobaczyć mrówkę, która stoi w miejscu - zawsze są czymś zajęte, dlatego stały się symbolem pracowitości

- czy mrówki śpią?

WYZNACZNIK LENISTWA

- wykorzystywanie pomocy społecznej, która umożliwia łatwiejsze życie

- nie jest lenistwem ułatwianie sobie pracy za pomocą innowacji, urzą

dzeń, maszyn

- zaniechanie obowiązków wynikających z utrzymania samego siebie, bądź spełnienia obowiązków wynikających z przynależności do grupy

- wykorzystywanie innych, ich hojności bądź dobrego serca

- nadmiar wypoczynku

- dokonanie niewłaściwego wyboru: oddawanie się przyjemnościom, kiedy dokoła czeka praca

- z wersetu 9 wynika, że lenistwo to nadmiar leżenia i snu i rozkoszowanie się nicnierobieniem

Z CZEGO BIERZE SIĘ LENISTWO?

- wypalenie zawodowe, depresja, załamanie psychiczne - uniemożliwiają pracę

- GENY? możliwe, że jakieś predyspozycje są wrodzone, być może są osoby z natury mniej i bardziej energiczne

- WYCHOWANIE - o wiele większy wpływ, niż geny

- OTOCZENIE - jeśli się przebywa wśród energicznych osób, człowiek podobnie się zachowuje

- człowiek obawia się zmian, a energiczne działanie często wiąże się ze zmianami

- podcinacze sk

rzydeł mogą człowieka pracowitego, pełnego energii pozbawić chęci do działania i popchnąć w stronę lenistwa

WYNIK LENISTWA - UBÓSTWO

- przez leniwe podejście do życia i podejmowanie wynikających z tego błędnych decyzji można stracić pieniądze

LENISTWO DUCHOWE - CZY MOŻNA BYĆ LENIWYM CHRZEŚCIJANINEM?

- letniość

- nasze życie duchowe zależy tylko od nas, bo nie ma przymusu (jak np. w kościele katolickim, żeby pójść do spowiedzi)

- przyjście na zebranie to tylko jeden z kroków do nie-lenistwa; konieczne jest zaangażowanie emocjonalne

JAK NIE BYĆ LENIEM DUCHOWYM?

- częste spotkania to podstawa - nie opuszczajcie społeczności

- przeciąganie niteczek między ludźmi - rozmowy z osobami, z którymi może nie mamy zwykle kontaktu; bud

owanie bliskości

- świadome tworzenie sobie zadań - tworzenie action items do wykonania w ciągu nadchodzącego tygodnia

- wystawić sobie cel - np. pracę nad pogłębieniem wiary; rozbić to na mniejsze czynności, z modlitwą zabrać się za realizowanie tych czynności

- budowanie wnętrza - tylko wtedy możemy być dla kogoś przykładem, aby nasze światło nie było pod koszem. Potrzebne jest tu poznawanie, praca nad sobą, na osobności nawet; zdobywanie wiedzy.

- podtrzymywanie duchowej energii - np. przez nasze skajpy :); dyskusje, próby praktycznego zastosowania dorad z Biblii

- inny sposób - znalezienie sobie działki do pracy; okazywanie uczynkami tego, w co wierzymy

6/9/2011: Przypowieści 6:1-5

6:1-5 - PORĘCZANIE

NA CZYM POLEGA PORĘCZENIE? CZYM BYŁO ZA CZASÓW SALOMONA I CZYM JEST DZISIAJ?

- poręczenie finansowe przy braniu pożyczki z banku - żyrant

- w dawnych czasach - może przy braniu czegoś w zastaw?

- Przyp 20:16 - przy poręczeniu trzeba brać zastaw; inny werset mówi o tym, że jeśli się za kogoś ręczy, może się to zakończyć utratą pościeli

- referencje/rekomendacje przy szukaniu pracy - mniej ze strony finansowej, ale też ważne

- Przyp 11:15 - przeciwko poręczeniom; 17:18

- poręczanie w niepewnych sytuacjach jest głupotą, bo obarczamy się odpowiedzialnością

- te wersety mówią o sytuacjach, gdzie jesteśmy prawnie związani - nie o zwykłym udzielaniu rady czy poleceniu np. jakiegoś usługodawcy

WERSET 3: CO SIĘ W NIM DZIEJE

- jeśli poręczyliśmy, nalegamy na poręczonego, żeby spłacił dług

- przed kim mamy się upokorzyć - na kogo nalegać? na pożyczającego, czy na kredytobiorcę? Można upokorzyć się przed pożyczkodawcą, żeby nas nie wtrącił do więzienia.

- pytanie - kiedy jest napisane "bliźni", to czy jest mowa o pożyczkodawcy, czy biorcy? - w oryginale jest "bliźni" - niekoniecznie przyjaciel.

WNIOSEK - jeśli już za kogoś poręczyliśmy, to musimy wziąć za to odpowiedzialność - dlatego poręczanie jest głupotą. Musimy nalegać na bliźniego, żeby spłacił.

CZY MOŻEMY SKONSTRUOWAĆ DORADĘ O PORĘCZANIU?

- jeśli kogoś dobrze znamy i wiemy, że spłata długu jest w granicach jego możliwości finansowych - możemy poręczyć; jeśli mamy doświadczenie, że dana osoba jest uczciwa, bo już kiedyś mu pożyczyliśmy i oddał.

POTRZEBNA NAM RADA, JAK BYĆ ASERTYWNYM I UMIEĆ ODMAWIAĆ :)

6/2/2011: Rozdział 5

5:1-2 - WSTĘP

5:3 - WARGI OCIEKAJĄCE MIODEM, PODNIEBIENIE JAK OLIWA

- jeśli widzi się kogoś od czasu do czasu, to wydaje nam się lepszy i milszy, niż może być w rzeczywistości

- stateczna niewiasta będzie ostrożna i nie będzie się zachowywała w sposób prowokujący czy kokieteryjny

- pytanie, czy jest tu krytyka młodzieńca, który może rozglądać się za cudzymi kobietami, czy krytyka kobiety, która stara się usidlić mężczyznę

- może jest tu kwestia zmiany czasów - za Salomona kobiecie mężczyzna był niezbędny do utrzymania się, więc bardziej "polowała" na mężczyzn

5:4-5: DRUGA STRONA ZAGADNIENIA - PIOŁUN I MIECZ

- Schwarzeneger, Clinton - przykłady gorzkości, jaka nadeszła po okresie słodyczy

Mamy problem z tłumaczeniami, które zmieniają sens całego fragmentu.

a) różne przekłady różnie nazywają tę kobietę: cudza żona, obca kobieta, adulterous woman

b) w 6 - niektóre przekłady mówią, że to młodzieniec nie wie o niestałości jej dróg, a inne, że to ona sobie nie zdaje sprawy z kierunku tej drogi

5:7-10: KONSEKWENCJE

- bez względu na to, jak zinterpretujemy powyższe wersety, należy się trzymać z daleka od takich sytuacji

JAKA JEST TU PRAKTYCZNA DORADA?

- trzeba wiedzieć, że takie kobiety istnieją, i trzymać się od nich z daleka

- trzeba się od początku mieć na baczności, żeby od jakiegoś drobnego kroczku nie popaść w większy błąd

- należy sobie wyrobić odpowiednie "kodowanie" w rozumie - że oprócz żony/męża nie można zbliżać się do innych osób i należy "pić z własnej studni".

5/19: Przypowieści 4 rozdział

WSTĘP

- rozdział dość ogólny

- pojawiają się motywy, które już występowały wcześniej - mądrość jako ozdoba, chodzenie prostą drogą, zło bezbożnych, napomnienia dla syna

- trzy części wydzielone wstępnymi słowami zwracania się do syna

- ciekawa część pod koniec rozdziału - nawiązanie do kilku części ciała i ich uczestniczenia w mądrym postępowaniu

4:1-6 WSPOMNIENIA Z DZIECIŃSTWA

- prawdopodobnie wspomnienia Salomona, jeśli założyć, że to on jest autorem tej części przypowieści

4:7 - NABYWANIE MĄDROŚCI

- NP niekoniecznie najszczęśliwszy przekład -- raczej mądrość jest początkiem wszystkiego, jest najważniejszą rzeczą

4:12 - SKRĘPOWANE KROKI

- być może jakiś idiom hebrajski

- to hebrajskie słowo występuje w takich sytuacjach: Jakub obawia się Ezawa przed spotkaniem po latach; Dawid obawia się ukamienowania przez wrogów; Izrael boi się, bo ktoś zamierza wypowiedzieć wojnę; Amnon zakochał się w przyrodniej siostrze i aż od tego zachorował

- ten werset może mówi, że nie należy samemu wchodzić w sytuacje, które prowadzą do skutków, które będą nas napawały strachem - ale w życiu nie zawsze da się tego uniknąć.

4:13 TRZYMANIE SIĘ KARNOŚCI

- karność - wg Stronga nauczanie, instruction, dyscyplina

- w dzisiejszych czasach często bazujemy na przyzwyczajeniach; warto byłoby się zatrzymać i sprawdzić, czy ustalony tryb życia jest akurat właściwy; mamy też sytuacje, do których nie jesteśmy przygotowani i jest spora szansa, że wybierzemy złe rozwiązanie. Zależy to też od środowiska - jeśli przebywamy w zdemoralizowanym środowisku, prawe zasady, jakich chcemy się trzymać, działają przeciwko nam.

4:14-17 DROGA BEZBOŻNYCH

- często okoliczności zmuszają nas do przebywania wśród ludzi, z ktorych nie należ

y brać przykładu

- werset ten nie mówi, że nasze drogi się nie skrzyżują - tylko że mamy na tę ich drogę nie wchodzić

4:18 DROGA SPRAWIEDLIWYCH

- zorza - wg hebrajskiego chodzi o światło związane raczej z wschodem, niż zachodem słońca

- jak podczas wschodu słońca - w miarę upływu czasu powinniśmy mieć coraz więcej światła na swojej drodze, rozumieć lepiej, jak żyć

4:19 DROGA BEZBOŻNYCH

- przeciwieństwo jasnej drogi, którą idą prawi ludzie

- również przeciwieństwo drogi wspomnianej w wersecie 12 - prawy człowiek idzie prostą drogą, na której nie ma przeszkód, które sam sobie stworzył swoim postępowaniem; człowiek, który ma na sumieniu bezbożne uczynki, ciągle się za siebie ogląda w strachu, bo czyhają na niego pułapki, wynikłe z jego uczynków

4:23 SERCE JAKO ŹRÓDŁO ŻYCIA

- wg żydowskiej kultury serce jest siedliskiem rozumu, a nie uczuć

- komentarz z internetu

5/12: Przypowieści 3:27-35

3:27-28

- różnice w tłumaczeniu - BT mówi w 27. o odmawianiu zapłaty pracownikowi

- problemem jest rozpoznanie, czy ktoś rzeczywiście jest potrzebujący, czy chce nas naciągnąć - jeśli daną osobę znamy, to łatwiej zdecydować

- możliwe, że czasy się zmieniły i w czasach Salomona ludzie bardziej się znali i wiadomo było, jakie kto ma zamiary; dzisiaj raczej rzadko mamy znajomych proszących bezpośrednio o pomoc

- werset mówi o sprawach materialnych - i pieniądzach, i zapewne przedmiotach

- jeszcze inny aspekt zmiany czasów - dawniej, szczególnie na wsiach ludzie bliżej współpracowali z sąsiadami; teraz takiej sąsiedzkiej bliskości nie ma, bardziej z ludźmi z pracy, jeśli już; nie było może tyle pieniędzy, więc wiele rzeczy załatwiano na zasadzie wymiany

- jeśli komuś pośpieszymy z pomocą, to będziemy mieć w nim przyjaciela, i im szybciej go pozyskamy, tym lepiej - bez zwlekania do jutra :)

- dobrze byłoby być człowiekiem, do którego inni mają zaufanie i przychodzą po pomoc

- kluczowa sprawa - jeśli cię na to stać, jeśli możesz to uczynić

- nie należy od razu kogoś potępiać, jeśli widzimy, że z jakiegoś powodu nie pomaga

3:29 SPISKOWANIE PRZECIWKO BLIŹNIEMU

- Czy można spiskować przeciwko komuś, kto z nami nie mieszka? :) skoro werset nadaje taką kwalifikację.

- naiwne osoby są może szczególną pokusą, którą można by wykorzystać

- przykłady - obmowa, plotkarstwo, krecie roboty, psucie reputacji; wydawanie/inwestowanie pieniędzy skrycie, za plecami współmałżonka

3:30 SPIERANIE SIĘ BEZ PRZYCZYNY

- skąd się bierze? być może jesteśmy w złym humorze i wyładowujemy złość na kimś

- wiele razy spieramy się o mało znaczące detale, które w praktycznym życiu nie mają wielkiego znaczenia

- czasem spieramy się w dyskusji o jakąś myśl - a potem okazuje się, że tak naprawdę nie ma dowodów, czy jest tak, czy inaczej

- są ludzie, którzy uparcie wracają do spornych tematów, choć wszyscy iuż wiedzą, jakie mają poglądy

- są ludzie, którzy "lubią" się kłócić

- czasem mądrzejszy musi ustąpić, żeby nie doszło do eskalacji problemu

- Biblia mówi, że jeśli nasze postępowanie kogoś gorszy, to należy ustąpić - podobnie może być i w sporze, podobna zasada

wniosek: dobrze jest sprawdzić, czy jesteśmy typem człowieka, który chce mieć zawsze ostatnie zdanie, na ile jesteśmy w stanie ustąpić.

wniosek 2: mądrością w sytuacji spornej jest rozpoznanie, czy warto - werset nie zabrania spierania się, jeśli jest prawdziwy powód, jeśli ktoś nas skrzywdził.

3:31-32 MĄŻ GWAŁTOWNY I PRZEWROTNY

- czy krzywdziciel/mąż gwałtowny to to samo co mąż przewrotny? - czynienie innym krzywdy jest przewrotne, przeciwne ludzkiej naturze - przynajmniej tej zamierzonej przez Pana Boga

DLACZEGO MIELIBYŚMY ZAZDROŚCIĆ PRZEWROTNYM KRZYWDZICIELOM?

- fałszywi ludzie (przewrotni) wyrządzający innym krzywdę przez oszustwo często szybciej się bogacą; podstępne działanie często jest intratne, duża możliwość zysku - ale cudzym kosztem

- częściowo jest to związane z chciwością - mamy opanować naszą chęć zysku, jeśli to miałoby się zdarzyć nieczystym sposobem

3:33-35 CZY TAK ZAWSZE SIĘ DZIEJE?

- w dzisiejszych czasach z powierzchownego punktu widzenia często jest odwrotnie.

- Mal 3:14 --> komentarz

- wersety te będą prawdą w Królestwie Bożym - teraz w nim nie żyjemy; w historii im bardziej królestwo izraelskie i judzkie odchodziły od Boga, tym bardziej ta reguła się odwracała

- w czasach Salomona ludzie pewnie żyli ogólnie bliżej Boga, więc ta reguła może była mniej zniekształcona, niż w dzisiejszych czasach

5/5: Przypowieści 3:13-22

3:13-18 CZY TO TYLKO POCHWAŁA MĄDROŚCI, CZY MOŻE WYPŁYWA Z TEGO JAKAŚ NAUKA?

- mądrzy ludzie niekoniecznie żyją długo, są bogaci i otoczeni są chwałą

- mądrość być może oznacza, że człowiek cieszy się tym, co ma i w ten sposób osiąga stan szczęścia - wewnętrznego spokoju

- w NT jest zasada, ze nie to, co mądrego czy chwalebnego wybrał Bóg

- mądry człowiek z jednej strony nie ma wygórowanych wymagań, a z drugiej dzięki swojej roztropności zapewne ma zapewnione środki do życia

- stawiamy pytajnik - bo nie wygląda na to, że tak się zawsze dzieje w życiu, więc może jest jakieś "drugie dno"

3:19-20 - DLACZEGO NAGLE JEST PRZEJŚCIE DO MĄDROŚCI BOŻEJ, SKORO MOWA BYŁA O MĄDROŚCI LUDZKIEJ?

- jeśli będziemy nabywać mądrości Bożej, pomoże nam to w życiu

- jeśli mądrość jest cechą Bożą, to warto ją nabyć

- być może nie należy doszukiwać się związku, jeśli przypowieści są zbiorem myśli, a nie ciągłością?

WERSETY MÓWIĄ, ŻE PAN STWORZYŁ ZIEMIĘ - SKORO MY SĄDZIMY, ŻE STWORZENIE ZOSTAŁO DOKONANE PRZEZ LOGOSA?

- wersety podkreślają raczej projektanta, niż wykonawcę/budowniczego.

- przez Niego i dla NIego jest wszystko stworzone - werset, na którym się opieramy co do istoty stwarzającej

3:21-26: PRZEZORNOŚĆ I ROZTROPNOŚĆ - DWA ELEMENTY MĄDROŚCI

- roztropność - umiejętność dobierania środków do osiągnięcia danego celu

- przezorność - przewidywanie, przygotowywanie się na to, co przyjdzie, zapobieganie ewentualnym przykrym konsekwencjom

- przezorność - budowanie na skale, a nie na piasku

- w dzisiejszych czasach w wielu dziedzinach nie jesteśmy ekspertami i musimy polegać na innych - i przezorność sprowadza się do tego, żeby poznać, czy dany człowiek jest godzien zaufania - czyli chodzi bardziej o znalezienie odpowiednich ludzi i uzyskanie wiarygodnych informacji

- dobrze byłoby nauczyć się rozpoznawać psychologicznie uczciwość w ludziach

JAK POSTĘPOWAĆ ROZTROPNIE? CZY ROZTROPNOŚĆ ZA CZASÓW SALOMONA BYŁA INNA, NIŻ DZISIAJ?

- uzyskać drugą opinię, jeśli mamy wątpliwości co do czyjegoś osądu

- do due diligence - trzeba zebrać maksymalną ilość informacji, przygotować się do podjęcia decyzji

- jeśli coś wygląda zbyt dobrze - np. mała inwestycja przyniesie ogromne zyski - to zapewne jest w tym jakaś pułapka

- na głębszym poziomie dzisiejsza roztropność zapewne jest podobna do tej w czasach Salomona

- nie ma stuprocentowego bezpieczeństwa - nawet przyjaciel może zawieść, albo obrócić się przeciwko nam (np. Dawid oszukał Uriasza)

- roztropne chodzenie z Bogiem - może można liczyć na to, że jeśli będziemy starać się żyć według Bożych przykazań, to Pan postawi na naszej drodze uczciwszych ludzi?

- Pan nas będzie chronił - ale zwykle jest to związane ze spełnieniem jakiegoś warunku z naszej strony, choćby tego, żeby się starać, prosic o tę opiekę

- z drugiej strony - deszcz pada na sprawiedliwych i na niesprawiedliwych, więc czasem może się okazać, że roztropność ateisty i człowieka głęboko wierzącego będzie miała takie same skutki, przynajmniej na zewnątrz.

- być może mądry człowiek otacza się równie mądrymi ludźmi, wyznającymi podobne zasady uczciwości - i w ten sposób "samoczynnie" łatwiej nam będzie pozyskać uczciwe usługi

- paradoksalnie - nadmiar przezorności może spowodować ogromny niepokój, brak snu :) a nawet paranoję.

3:22 - CZY CHODZI O LITERALNE ŻYCIE I SZCZĘŚCIE DUSZY, CZY MOŻE COŚ WIĘCEJ?

CZY JAKOŚĆ SNU ŚWIADCZY O TYM, NA ILE JESTEŚMY PRZEZORNI I ROZTROPNI? :)

- dalsze wersety mówią, że dzięki mądrości można lepiej, spokojniej spać.

- roztropność i przezorność odnoszą się raczej do stosunków międzyludzkich, niż do relacji z Bogiem

PODSUMOWANIE: przezorność i roztropność polega też na pokładaniu ufności w Bogu

HOMEWORK: na ile należy być ostrożnym w pomaganiu innym? Czy możemy przesadzić z przezornością?

4/14: Przypowieści 3:5-12

3:5 NIE POLEGAJ NA WŁASNYM ROZUMIE

Przypowieści mówią, że mądrość jest cenna i trzeba się jej uczyć - ale ten werset mówi, że nie należy polegać na własnym rozumie. Wygląda to na sprzeczność.

- analogia z komputerem: rozum jako procesor przerabiający dane, a mądrość - oprogramowanie? dane?

- jak u dziecka - dziecko ma swój rozum, ale nie może na nim polegać; tak samo my nie możemy polegać na własnym wyrozumieniu bo pod tym względem jesteśmy dziećmi, niedoskonałymi ludźmi

- werset 6 wyjaśnia - kiedy nasze ścieżki stają się krzywe, potrzebna jest interwencja Boża, bo my sami nie jesteśmy w stanie nic już zrobić

- mądrość powinna nas w wielu sytuacjach w ogóle ustrzec od wejścia na krzywą ścieżkę - mówi o tym rozdział 2, żeby unikać złych ludzi, cudzej żony itp.

Przykłady krzywej ścieżki:

- jakiś układ biznesowy - kiedy zupełnie nie jesteśmy pewni, co zrobić, bo nie znamy człowieka i nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak się sprawa potoczy

- Salomon - zamiast polegać na Panu, poszedł pod koniec życia za własną mądrością

- sytuacje spowodowane naszym emocjonalnym postępowaniem mogą nas zaprowadzić na te krzywe ścieżki

- wiele wydarzeń z życia ap. Pawła - np kiedy był w więzieniu i zupełnie nie był w stanie nic zrobić

CO TO ZNACZY "ZAUFAĆ Z CAŁEGO SERCA" I JAK ROZPOZNAĆ, ŻE JESTEŚMY W STANIE TO ZROBIĆ?

- takie zaufanie nie oznacza, że nie będzie się miało kłopotów - znów można spojrzeć na przykład Ap. Pawła, który w życiu miał mnóstwo trudności, a jednocześnie wielkie zaufanie do Boga

- nie zawsze będzie nam się podobało to, co Pan nam ześle, ale musimy mieć zaufanie, że będzie dobrze

- jeśli lecimy do Polski i się z kimś umawiamy, że będzie czekał na lotnisku, to nie mamy wątpliwości, że tak będzie; podobnie jest z Panem - jeśli obiecał, że pomoże, to pomoże, choćby nie w taki sposób, jak byśmy się spodziewali.

Wersety 7-8: JAK POŁĄCZYĆ JE Z POWYŻSZYMI?

- człowiek dobrze funkcjonuje tylko wtedy, kiedy ma połączenie z Bogiem; jeśli sobie sam zaczyna stanowić prawa, to raczej nie dochodzi do dobrego (przykład polityków, którzy tworzą chaos, zamiast ułatwiać organizację).

- jak w zegarku: jeśli tryby naszych działań nie są skoordynowane z Pańskim "napędem", to rzecz się nie powiedzie

NIE UWAŻAJ SIĘ SAM ZA MĄDREGO

W pewnych dziedzinach jesteśmy specjalistami, czyli jesteśmy "mądrzy". W jakich sytuacjach nie należy uważać się za mądrego?

- jeśli nie mamy pewności, nie należy udawać, że jesteśmy w danej dziedzinie ekspertem

- Salomon podkreśla skromność - nawet jeśli jesteśmy w czymś dobrzy

- nasz umysł powinien cały czas być otwarty, nie należy dopuścić do skostnienia i zaprzestania nauki

BÓJ SIĘ PANA

- jeśli nawarzymy piwa, to zapewne będziemy musieli je wypić, czyli będzie jakiś rodzaj kary za nasze postępowanie

- jeśli ktoś jest wyniosłego serca, to nie będzie bał się Pana, tylko działał po swojemu, a to zapewne sprowadzi go na manowce

- banie się może też mieć sens szanowania Boskich nakazów

KOŚCI

Czy można to zrozumieć literalnie?

- King James - health to thy navel, marrow to thy bones - odniesienie do pępka jako źródła pożywienia (w okresie ciąży) oraz kości, które muszą być wilgotne (PL) albo mieć wewnątrz szpik (EN) żeby spełniały swoją funkcję; kości w żydowskiej symbolice były określeniem całości ludzkiego jestestwa

9-12: DZIESIĘCINA

Nawiązuje to do zakonu - czy jeśli my zrobimy coś materialnego dla Pana Boga, to czy On nas również wynagrodzi w sposób materialny, tak jak obiecał to Izraelitom? Czy może ta zasada przestała obowiązywać w Wieku Ewangelii? Czy Pan Jezus mówi coś na ten temat?

- apostołowie byli ubodzy - Paweł nawet szył namioty

- bardziej liczy się bogactwo duchowe, niż materialne

- zbory czasem wspomagały podróżujących apostołów

JAK CZCIĆ PANA DARAMI ZE SWOJEGO MIENIA?

Czy to chodzi o wrzucenie pieniędzy do skrzynki na zebraniu? Co to znaczy dawać dla Pana?

- jeśli ktoś chce dobrze czynić, to możliwości jest wiele

- Pan dziesięcinę skrytykował - w przypadku faryzeuszy, którzy oddawali ją tylko na pokaz, a ich wnętrze nie było tego odbiciem

2 Kor 9 - apostoł pisze o tym, że jeśli się szczodrobliwie rozdaje, to na wszystko starczy; jest tu potwierdzenie, że dobrze jest dawać, a jednocześnie że można się spodziewać jakiejś nagrody nawet w obecnym życiu

SMAGANIE

"Kogo Bóg miłuje, tego smaga"

- holokaust jako część karania Bożego dla Izraela, obiecanego w przypadku nieposłuszeństwa

- w naszym osobistym życiu trudno czasem rozpoznać, czy dana sytuacja jest próbą naszego charakteru, czy to karanie

Jeśli nie mamy żadnych kłopotów, to czy powinniśmy się obawiać, że Pan się nami nie interesuje?

Przypowieści 3:1-2

3:1-2: CZY JEST TU GŁĘBSZA NAUKA?

ciekawe - Pan mówi, żeby się nie troszczyć, bo się i tak nie dołoży dni do swojego życia, a Salomon mówi, że mądrość przedłuża życie.

Kazn 3:14 - Pan rządzi długością wszystkiego

Mat 6:25 -

Może to są dwie strony tego samego zagadnienia? Szukanie mądrości u Salomona = szukanie Królestwa; nie oznacza to braku trudności, tylko opiekę Bożą i poczucie pokoju.

Mądrość żywieniowa - patrz historia Daniela i jego przyjaciół

Dwa sposoby zrozumienia tych wersetów:

1) literalnie - właściwy styl życia przedłuża życie "naturalnie"

2) jeśli się postępuje według praw Bożych, to Pan jakoś cudownie doda życia?

3 Mojż 26 - Pan obiecał błogosławieństwa - może do tego nawiązuje Salomon?

W NT Pan z jednej strony mówi, że naśladowanie Jego będzie jakoś nagrodzone nawet teraz, ale obiecane też są cierpienia, a nawet jest werset mówiący o tym, że śmierć jest zyskiem.

POKÓJ

- w 3 MOjż Pan Bóg obiecał pokój z sąsiadującymi narodami, tu chyba jest mowa bardziej o pokoju wewnętrznym - choć i może o pokoju z sąsiadami

- umiejętne - mądre - postępowanie z bliźnimi zapewni ci pokój w życiu

MIŁOSIERDZIE/Łaska I PRAWDA/wierność

- mamy konsekwentnie okazywać te cechy wobec innych ludzi

- szyja - zewnętrzne okazywanie dobrego charakteru, serce - wspomniane cechy mają być autentycznie naszym charakterem, a nie okazywane na pokaz

- nie ma tu mowy o sprawiedliwości, tylko o miłosierdziu i wierności

JAK NIE POLEGAĆ NA WŁASNYM ROZUMIE, TYLKO UFAĆ PANU?

W jakiej sytuacji możemy zdać się na zaufanie? Choroba? znalezienie się w niewoli? Zagrożenie życia?

Może trzeba to zrozumieć ogólnie - że bez względu na okoliczności moja wiara i zaufanie się nie zachwieje.

Może chodzi też o to, żeby nie odrzucać Boga (istnienia Boga) i nie polegać na własnym poznaniu w sensie wiedzy, nauki nagromadzonej przez ludzkość.

PROSTOWANIE ŚCIEŻEK

- nadzieja na nagrodę w przyszłości pozwala nawet na krętych ścieżkach widzieć światło, dzięki czemu ścieżka się prostuje.

HOMEWORK: nie polegaj na własnym rozumie: czy to nie jest sprzeczne z tym, że cała księga przypowieści nakłania nas do nabycia mądrości? Kiedy mamy używać naszej mądrości, a kiedy polegać wyłącznie na Panu?

3:24: Przypowieści 2:7-22

CZY POMOC DLA SPRAWIEDLIWYCH JEST AUTOMATYCZNA I GWARANTOWANA?

Czy ta pomoc Boża dla sprawiedliwych jest wymierna?

- takie było prawo Zakonu - nagradzało powodzeniem w domu i zagrodzie za dobre postępowanie

- nawet w Psalmach już nie ma takiej bezpośredniej zależności - Dawid wiele razy pisze, że niegodziwcom się powodzi, podczas gdy sprawiedliwy cierpi; w NT też nie ma obietnicy, że naśladowanie Chrystusa da bezproblemowe życie; opieka Boża pomoże przejść przez doświadczenia, ale ich nie zlikwiduje

-ap. Paweł przeżył wiele trudności - rozbity okręt, jadowite węże itd.

- wszystko nam ma pomagać ku dobremu - ale czasem to boli, bo "kogo Bóg miłuje, tego karze"

- Pan nie dozwoli na doświadczenia trudniejsze, niż możemy znieść

- Pan Jezus obiecał pocieszyciela, który w pewien sposób miał strzec naśladowców - ale raczej w zakresie dóbr duchowych, nie materialnych. Dobra materialne można również otrzymać, ale jest to gwarantowane.

MĄDROŚĆ WEJDZIE DO TWOJEGO SERCA

- zwykle mówimy o mądrości w związku z głową, z rozumem, a tu mamy do czynienia z sercem - podobnie, jak wcześniej w tym rozdziale, kiedy mądrość/roztropność łączą się z emocjami, ze sposobem życia

- umiłowanie sposobu życia wypełnionego poszukiwaniem mądrości

ROZTROPNOŚĆ BĘDZIE CIĘ STRZEC

- człowiek, który nabył mądrości, nie będzie postępował nierozumnie - uniknie przykładowo powtarzania tych samych błędów

- będzie wiedział, jak się ustrzec od sytuacji, które mogą spowodować problemy

- w BG jest słowo "ostrożność"

- ostrożność powoduje to, co jest napisane w dalszych wersetach

W JAKI SPOSÓB MĄDROŚĆ STRZEŻE PRZED PRZEWROTNYMI LUDŹMI?

http://www.sjp.pl/co/przewrotny

1. fałszywy, chytry; 2. ukrywający prawdę

- wygląda na to, że chodzi w tym wersecie o ludzi świadomie popełniających zło

- mądrość pomoże nam rozpoznać, który człowiek jest przewrotny i które działania są przewrotne

CZY TO JEST POCHWAŁA NIEUFNOŚCI?

- jeśli ktoś prosi o pomoc, czy należy tę prośbę odrzucać? Bo ktoś może nas okłamać?

- jesteśmy raczej wychowywani tak, że ludzie są dobrzy, więc nie mamy w sobie nieufności

- w wielu sytuacjach nie mamy czasu na sprawdzanie - np. widząc człowieka żebrającego na ulicy. Na szczęście też niewiele mamy wtedy do stracenia. Problem jest większy, kiedy ktoś prosi np. o większą sumę pieniędzy czy innego wkładu.

- rozwiązanie połowiczne - pomagamy tylko "naszym"

- w naszym otoczeniu mniej więcej wiemy, kto jest kim; większym zagrożeniem są osoby z zewnątrz, próbujące wyłudzić od nas pieniądze

- raczej nie ma co liczyć na to, że np. wielkie bogactwo wpadnie nam w ręce - tego rodzaju "interesy" są zawsze podejrzane

ZNACZENIE DUCHOWE

- te wersety o sprowadzaniu na manowce mogą również mieć znaczenie duchowe, być może stanowiące dla nas większe zagrożenie - rozmaitość prądów religijnych itp.

UWIEDZENIE PRZEZ OBCĄ KOBIETĘ - co ma mądrość do tego?

- ten przykład może w ogóle odnosić się do sytuacji, w których kierujemy się emocjami - niekoniecznie nawet w stosunkach damsko-męskich

- trawa u sąsiada jest zawsze bardziej zielona

- słowa Salomona prawdopodobnie skierowane są do młodego człowieka, który dopiero chodzi w życie

- ciekawostka konstrukcyjna: w wersetach o pokusach "męskich" i "żeńskich" występują podobne elementy: złe/uwodzące słowa, krzywe ścieżki sprowadzające na manowce. Wygląda na to, że i mężczyzna i kobieta kiedyś postępowali właściwie - prawe ścieżki, towarzysz młodości, przymierze z Bogiem - ale potem z tej właściwej drogi zeszli. Wniosek dla nas - pilnujmy, żeby takie osoby nie zepchnęły i nas z mądrej drogi.

NIKT NIE WRACA Z KRAINY CIENI

- trudne wersety - nie ma pewności, czy "wchodzenie" odnosi się do domu tej kobiety, czy do krainy cieni; czy mowa jest o literalnej śmierci, czy duchowej - różne przekłady różnie sugerują

- nie jest łatwo dopasować to do doktryny o tym, że wszyscy zostaną wzbudzeni z grobu

SKĄD SALOMON WIEDZIAŁ TO, CO NAPISAŁ W WERSETACH 21-22, SKORO WYGLĄDA TO NA PROROCTWO?

- może z Psalmów? z Księgi Joba, o ile już została spisana?

- Psalm 37:29 - podobne słowa

- być może Salomon otrzymał to jako objawienie, skoro dostał w sposób cudowny mądrość?

3/17: Przypowieści 2:6

MĄDROŚĆ W STARYM I NOWYM TESTAMENCIE (pytanie poboczne)

Można odnieść wrażenie, że w ST jest o wiele więcej napisane o mądrości, niż w NT. Czy rzeczywiście tak jest? Jeśli tak, to dlaczego?

- NT kładzie nacisk na miłość, ale Jakub pisze też o mądrości

- to, co głupiego u świata, wybrał Bóg - czyli chodzi o mądrość pochodzącą z góry

- w ST było jasne prawo, było bardziej czarno-biało - NT daje więcej wolności, a zarazem odpowiedzialności - ale czy to prawda? bo zasady typu nie zabijaj, nie cudzołóż, nadal obowiązują, a nawet są rozszerzone.

- w ST są księgi poetyckie i tam właśnie jest gros wersetów o mądrości

- i tu i to mądrość musi objawiać się uczynkami

DWA ASPEKTY MĄDROŚCI

- postępowanie, które nie oddali nas od Boga, a wręcz przybliży - jest to postępowanie zgodnie z Boskimi prawami

- z drugiej strony - mamy postępowanie wobec ludzi w taki sposób, aby się nam w miarę dobrze powodziło; dotyczy to spraw nie określonych przez prawo.

W ST była grupa ludzi - np proroków - która nie stosowała się do tej drugiej części, bo narażała się królom, krytykując ich zachowanie. Czy można powiedzieć, że według NT mamy żyć bardziej jak prorocy i niejako prowokować niewygodne sytuacje?

W NT są też napomnienia, żeby nie walczyć z otoczeniem - np. w listach do niewolników, czy żeby być posłusznym rządowi. Mamy więc dylemat, kiedy unikać konfliktu, a kiedy znaleźć się w jego środku.

1 Król 2:19-30

W jaki sposób mądrość została dana Salomonowi? Co to znaczy, że była większa niż mądrość Egiptu i rozległa jak piasek na brzegu morza? Jak to się stało? czy dostał szczególną inteligencję, pamięć doskonałą, czy jakieś cudowne objawienie?

- jakby spędził długie lata ucząc się

- mądrość Egiptu to matematyka, astronomia itp., ale Salomon też znał się na roślinach i zwierzętach, na budownictwie, był również poetą; na dodatek umiał tę mądrość przekazywać, bo zewsząd przychodzili ludzie, żeby go słuchać

- człowiek nie wykorzystuje całego mózgu - może Pan Bóg jakoś umożliwił działanie całości; niemniej jednak jakoś trzeba poznać fakty

- dodatkowo Pan dał Salomonowi spokój od okolicznych narodów, więc Salomon miał więcej czasu na studiowanie

- chodzi zapewne bardziej o inteligencję, zrozumienie, niż zapamiętywanie faktów; również talent poetycki i być może muzyczny

JAK PORÓWNAĆ PRZYP 2:6 Z MĄDROŚCIĄ UDZIELONĄ SALOMONOWI?

Na ile musimy włożyć naszą pracę, a na ile dostaniemy mądrość w prezencie?

- mądrości można szukać wszędzie

- wcześniejsze wersety mówią o otaczającej nas mądrości i o naszym wkładzie w jej zdobywanie

- Biblia jest mądrością pochodzącą z ust Bożych, z której możemy korzystać + ludzie, którzy są z tym związani

- Bóg skieruje człowieka w miejsca, gdzie można znaleźć mądrość - Jakub pisze, że trzeba prosić Boga o mądrość - z wiarą, bez powątpiewania

Jeśli się nad czymś zastanawiamy i znajdziemy rozwiązanie, to jak możemy mieć pewność, że to rozwiązanie jest mądrością Bożą?

- zależy czego dotyczy to rozwiązanie i jak się je przedstawia

INTUICJA - czy jest dobra, czy zła, jeśli nie mamy wystarczającej wiedzy w danym przypadku?

Intuicja (z łac. intuitio - wejrzenie) – proces myślowy polegający na szybkim dopasowaniu danej sytuacji, problemu, zagadnienia do znanych już szablonów i zależności. Objawia się w postaci nagłego przebłysku myślowego, w którym dostrzega się myśl, rozwiązanie problemu lub odpowiedź na nurtujące pytanie. Natura intuicji wynika z tego, że jest ona procesem podświadomym, którego nie można kontrolować. [ z wikipedii ]

Definicja mówi o szablonie - czyli trzeba sobie wyrobić zasady, szablony postępowania zgodne z "mądrością z góry" i wtedy intuicja będzie nas dobrze prowadziła.

MĄDROŚĆ A WPŁYW DUCHA ŚWIĘTEGO

- apostołowie mieli mądrość podaną z góry, stawali się narzędziem przekazującym wolę Bożą - czy możemy liczyć na taką pomoc ducha?

- być może tak, w pewnym zakresie - ale trudno zdefiniować, w jakim stopniu i w jaki sposób

- korzystając z takiej pomocy stajemy się "ludem wybranym", oddzielonym od reszty świata.

PODSUMOWANIE

Łącząc wersety od początku rozdziału: jeśli włożymy wysiłek - jeśli spodoba się on Panu Bogu - to z pewnością nam pomoże.

NEXT TIME: zaczynamy od wersetu siódmego: w jaki sposób Pan jest tarczą dla tych, którzy postępują nienagannie? Czy łączy się to z Psalmem mówiącym, że anioł Pański zatacza obóz?