początek mądrości: stycznia 2015

Dzieje Apostolskie 3:1-11 (wydarzenia)

Druga mowa Piotra do tłumu - wygłoszona po uzdrowieniu chromego
(1) A Piotr i Jan wstępowali do świątyni w godzinie modlitwy, o dziewiątej.
(2) I niesiono pewnego męża, chromego od urodzenia, którego sadzano codziennie przy bramie świątyni, zwanej Piękną, aby prosił wchodzących do świątyni o jałmużnę;

- nie wiemy, ile czasu upłynęło od poprzedniej przemowy - może nawet w ten sam dzień, ale na pewno niezbyt wiele czasu

Josephus, the Jewish historian, described this gate, which separated the inner court from the outer Court of the Gentiles on the east, as the gate that “greatly excelled those that were only covered over with silver and gold.” This gate was about 75 feet high and its huge double doors would have been opened wide at this hour to accommodate the foot traffic. [Źródło]

Żródło

(3) ten, ujrzawszy Piotra i Jana, gdy mieli wejść do świątyni, prosił o jałmużnę.
(4) A Piotr wraz z Janem, wpatrzywszy się uważnie w niego rzekł: Spójrz na nas.
(5) On zaś spojrzał na nich uważnie, spodziewając się, że od nich coś otrzyma.
(6) I rzekł Piotr: Srebra i złota nie mam, lecz co mam, to ci daję: W imieniu Jezusa Chrystusa Nazareńskiego, chodź!
(7) I ująwszy go za prawą rękę, podniósł go; natychmiast też wzmocniły się nogi jego i kostki,
(8) i zerwawszy się, stanął i chodził, i wszedł z nimi do świątyni, przechadzając się i podskakując, i chwaląc Boga.

- ciekawe jest to, że ten człowiek nie tylko został fizyczne wzmocnienie mięśni i kości, ale również od razu umiał chodzić - czego ludzie muszą się przecież uczyć

(9) A cały lud widział go, jak chodził i chwalił Boga;
(10) poznali bowiem, że to był ten, który dla jałmużny siadywał przy Bramie Pięknej świątyni; i ogarnęło ich zdumienie i oszołomienie z powodu tego, co mu się przydarzyło.
(11) A gdy się on trzymał Piotra i Jana, zbiegł się do nich cały lud zdumiony do przysionka, zwanego Salomonowym.

Żródło

Dzieje Apostolskie 2 (przemowa ap. Piotra)

Źródło

Pierwsze zaskoczenie - wcześniej napisane jest o gościach z wielu krain, ale Paweł zwraca się tylko do Judejczyków i mieszkańców Jerozolimy. Być może obcokrajowcy wyrażali zdziwienie, a Judejczycy pokpiwali z apostołów, że upili się winem - bo Piotr zresztą do tego nawiązuje. Nowo rodząca się religia najbardziej "kłuła w oczy" Żydów - i oni byli najbliżej ukrzyżowania, o którym Piotr mówi dalej.

(14) Na to powstał Piotr wraz z jedenastoma, podniósł swój głos i przemówił do nich: Mężowie judzcy i wy wszyscy, którzy mieszkacie w Jerozolimie! Niechże wam to będzie wiadome, dajcie też posłuch słowom moim.
(15) Albowiem ludzie ci nie są pijani, jak mniemacie, gdyż jest dopiero trzecia godzina dnia,
(16) ale tutaj jest to, co było zapowiedziane przez proroka Joela:

- jako pierwszy argument Piotr wykorzystuje werset z proroctwa Joela, który nie odnosi się do tego właśnie momentu, ale opisuje podobne zjawisko

(17) I stanie się w ostateczne dni, mówi Pan, Że wyleję Ducha mego na wszelkie ciało I prorokować będą synowie wasi i córki wasze, I młodzieńcy wasi widzenia mieć będą, A starcy wasi śnić będą sny;
(18) Nawet i na sługi moje i służebnice moje Wyleję w owych dniach Ducha mego I prorokować będą.
(19) I uczynię cuda w górze na niebie, I znaki na dole na ziemi, Krew i ogień, i kłęby dymu.
(20) Słońce przemieni się w ciemność, A księżyc w krew, Zanim przyjdzie dzień Pański wielki i wspaniały.

- ciekawa różnica: Joel pisze o dniu wielkim i STRASZNYM, Piotre cytuje to jako "wielki i wspaniały". Może dla wrogów Boga i Izraela ten dzień jest straszny, ale dla Piotra - wspaniały, bo zwiastuje rychłe nadejście Królestwa.
- inne ciekawe, szersze zagadnienie - jak podejść do tego niedokładnego cytatu i niejako wyrwania z kontekstu fragmentu, który akurat pasuje do sytuacji.

(21) Wszakże każdy, kto będzie wzywał imienia Pańskiego, zbawiony będzie.
(22) Mężowie izraelscy! Posłuchajcie tych słów: Jezusa Nazareńskiego, męża, którego Bóg wśród was uwierzytelnił przez czyny niezwykłe, cuda i znaki, jakie Bóg przez niego między wami uczynił, jak to sami wiecie,
(23) gdy według powziętego z góry Bożego postanowienia i planu został wydany, tego wyście rękami bezbożnych ukrzyżowali i zabili;
(24) ale Bóg go wzbudził, rozwiązawszy więzy śmierci, gdyż było rzeczą niemożliwą, aby przez nią był pokonany.

- zmiana tematu wypowiedzi - Piotr mówi o Chrystusie, o tym, że przedstawiciele jego słuchaczy popełnili wielki błąd i wydali Go na śmierć
- powołuje się na cuda i znaki, które były uwierzytelnieniem Jezusa - choć wielu ludzi nie wierzyło, że jst On Mesjaszem

(25) Dawid bowiem mówi o nim: Miałem Pana zawsze przed oczami mymi, Gdyż jest po prawicy mojej, abym się nie zachwiał.
(26) Przeto rozweseliło się serce moje i rozradował się język mój, A nadto i ciało moje spoczywać będzie w nadziei,
(27) Bo nie zostawisz duszy mojej w otchłani I nie dopuścisz, by święty twój oglądał skażenie.

- z Psalmu wynika, że Dawid mówi o sobie - ale Piotr stosuje to do zmartwychwstania Pana Jezusa, argumentując, że wiadomo, gdzie jest grób Dawida (i w domysle jego szczątki), ale jest też postać, której ciała nie ma

(28) Dałeś mi poznać drogi żywota, Napełnisz mnie błogością przez obecność twoją.
(29) Mężowie bracia, wolno mi otwarcie mówić do was o patriarsze Dawidzie, że umarł i został pogrzebany, a jego grób jest u nas aż po dzień dzisiejszy.

- użycie słowa "patriarcha" - trochę dla nas zaskakujące, bo mamy tendencję do myślenia tylko w tym kontekście o Abrahamie, Izaaku i Jakubie. Słownik powiada jednak, że greckie patriarchas πατριάρχης odnosi się do a)założyciela rodu (Dawid jest założycielem dynastii królewskiej) b) dwunastu synów Jakuba c) Abrahama, Izaaka i Jakuba.

(30) Będąc jednak prorokiem i wiedząc, że mu Bóg zaręczył przysięgą, iż jego cielesny potomek zasiądzie na tronie jego,
(31) mówił, przewidziawszy to, o zmartwychwstaniu Chrystusa, że nie pozostanie w otchłani ani ciało jego nie ujrzy skażenia.
(32) Tego to Jezusa wzbudził Bóg, czego my wszyscy świadkami jesteśmy;
(33) wywyższony tedy prawicą Bożą i otrzymawszy od Ojca obietnicę Ducha Świętego, sprawił to, co wy teraz widzicie i słyszycie.
(34) Albowiem nie Dawid wstąpił do nieba, powiada bowiem sam: Rzekł Pan Panu memu: Siądź po prawicy mojej,
(35) aż położę nieprzyjaciół twych podnóżkiem stóp twoich.
(36) Niechże tedy wie z pewnością cały dom Izraela, że i Panem i Chrystusem uczynił go Bóg, tego Jezusa, którego wy ukrzyżowaliście.

- Piotr wiąże tu werset o nieprzyjaciołach z jasnym opowiedzeniem Żydom, że ono ukrzyżowali Chrystusa, zatem są Jego nieprzyjaciółmi - ale zaraz odpowiada im, że jest nadzieja, że mogą się nawrócić
- czyli metoda polega na tym, żeby ludźmi wstrząsnąć, a potem pokazać im nową drogę (i nie ma powrotu do poprzedniej rzeczywistości)

List do Tytusa 2:3-15

(3) że starsze kobiety mają również zachowywać godną postawę, jak przystoi świętym; że nie mają być skłonne do obmowy, nie nadużywać wina, dawać dobry przykład;

- takie dorady mogą dla nas brzmieć dziwnie (i od razu przychodzi na myśl "my takiego problemu nie mamy"), ale list był pisany do dość świeżo nawróconych osób
- z drugiej strony - unikanie obmowy to rada ponadczasowa

(4) niech pouczają młodsze kobiety, żeby miłowały swoich mężów i dzieci,

- najlepiej za pomocą przykładu
- w tamtych czasach starsze kobiety były zapewne głównym źródłem informacji o życiu dla młodych

(5) żeby były wstrzemięźliwe, czyste, gospodarne, dobre, mężom swoim uległe, aby Słowu Bożemu ujmy nie przynoszono.

- ciekawy związek porządku w domu z byciem dobrym chrześcijaninem :)

(6) Młodszych zaś napominaj, aby byli wstrzemięźliwi.

- greckie słowo mówi o opanowaniu, umiarkowaniu, trzeźwym myśleniu - młodzi ludzie mogą próbować zrealizować pomysły bez rozważenia ich, nie zawsze potrafią przewidzieć konsekwencje

(7) We wszystkim stawiaj siebie za wzór dobrego sprawowania przez niesfałszowane nauczanie i prawość,
(8) przez mowę szczerą i nienaganną, aby przeciwnik był zawstydzony, nie mając nic złego o nas do powiedzenia.
(9) Słudzy niech będą ulegli swoim panom we wszystkim, niech będą chętni, nie przeciwstawiają się,

- werset raczej odnoszący się do przeszłości - jest tu prawdopodobnie mowa o niewolnikach; można by podciągnąć to pod dzisiejsze warunki pracy

(10) niech sobie niczego nie przywłaszczają, ale niech im dochowują całkowitej, niezawodnej wierności, aby we wszystkim byli ozdobą nauki Zbawiciela naszego, Boga.
(11) Albowiem objawiła się łaska Boża, zbawienna dla wszystkich ludzi,
(12) nauczając nas, abyśmy wyrzekli się bezbożności i światowych pożądliwości i na tym doczesnym świecie wstrzemięźliwie, sprawiedliwie i pobożnie żyli,

- werset pachnie ascezą - nie chodzi o to, byśmy odcinali się od wszelkiej nowoczesności czy wszelkiego uczestnictwa wśród światowych ludzi; trzeba jednak zachowywać zdrowy rozsądek i

(13) oczekując błogosławionej nadziei i objawienia chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Chrystusa Jezusa,

- oczekiwanie SPEŁNIENIA nadziei - zdaje się, że grecki czasownik zawiera takie znaczenie

(14) który dał samego siebie za nas, aby nas wykupić od wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud na własność, gorliwy w dobrych uczynkach.
(15) To mów i tak napominaj, i tak strofuj z całą powagą. Niechaj cię nikt nie lekceważy.

- Tytus jako młody człowiek był narażony na lekceważenie
- jednocześnie jest to napomnienie dla Tytusa, aby żył tak, żeby go szanowano
- może ten list był czytany w zborze i apostoł w ten sposób delikatnie dał do zrozumienia zborownikom, że Tytus ma autorytet.

Dzieje Apostolskie 2 (wydarzenia)

Przedział czasowy opisany w drugim rozdziale:
- do 41 wersetu prawdopodobnie jeden dzień lub niewiele dłużej; 42-47 - możliwe, że jest to skrótowe opisanie tego, co w Dziejach jest dalej, o uzdrowieniach, wspólnym życiu zborowym itd. Może to obejmować np. kilka miesięcy, może i kilka lat.

(1) A gdy nadszedł dzień Zielonych Świąt, byli wszyscy razem na jednym miejscu.

- Zielone Święta - 3 Moj 23:15 - Zielone Święta to polska nazwa ludowa :) W BG jest mowa o pięćdziesiątnicy.

Szawuot (hebr. שבועות) – żydowskie Święto Tygodni, zwane też Świętem Żniw, Pięćdziesiątnicą lub Zielonymi Świątkami, obchodzone 6 dnia miesiąca siwan - w diasporze także przez dzień następny. Upamiętnia ono nadanie Tory Mojżeszowi na górze Synaj i wypada w siedem tygodni po święcie Paschy [1][2] (stąd zwane jest Pięćdziesiątnicą).

(2) I powstał nagle z nieba szum, jakby wiejącego gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, gdzie siedzieli.
(3) I ukazały się im języki jakby z ognia, które się rozdzieliły i usiadły na każdym z nich.

- jeśli w pomieszczeniu było więcej osób, nie tylko apostołowie (może wspomniane wcześniej około 120?) to Ducha otrzymali również nie-apostołowie.

(4) I napełnieni zostali wszyscy Duchem Świętym, i zaczęli mówić innymi językami, tak jak im Duch poddawał.

- Pytanie - pewnie bez definitywnej odpowiedzi - czy apostołowie rzeczywiście mówili innymi językami, czy mówili po aramejsku - a słuchacze SŁYSZELI w swoich językach?

(5) A przebywali w Jerozolimie Żydzi, mężowie nabożni, spośród wszystkich ludów, jakie są pod niebem;
(6) gdy więc powstał ten szum, zgromadził się tłum i zatrwożył się, bo każdy słyszał ich mówiących w swoim języku.
(7) I zdumieli się, i dziwili, mówiąc: Czyż oto wszyscy ci, którzy mówią, nie są Galilejczykami?
(8) Jakże więc to jest, że słyszymy, każdy z nas, swój własny język, w którym urodziliśmy się?
(9) Partowie i Medowie, i Elamici, i mieszkańcy Mezopotamii, Judei i Kapadocji, Pontu i Azji,
(10) Frygii i Pamfilii, Egiptu i części Libii, położonej obok Cyreny, i przychodnie rzymscy,
(11) zarówno Żydzi jak prozelici, Kreteńczycy i Arabowie - słyszymy ich, jak w naszych językach głoszą wielkie dzieła Boże.

Narody wymienione podczas Pięćdziesiątnicy.
Źródło

(12) Zdumieli się wtedy wszyscy i będąc w niepewności, mówili jeden do drugiego: Cóż to może znaczyć?
(13) Inni zaś drwiąc, mówili: Młodym winem się upili.

- młode wino jest powszechnie dostępne i szybko uderza do głowy :)

[[[przemowa Piotra]]]

(37) A gdy to usłyszeli, byli poruszeni do głębi i rzekli do Piotra i pozostałych apostołów: Co mamy czynić, mężowie bracia?

Co uderzyło słuchaczy?

- nawiązanie do proroctw, wyjaśnienie, kim był Chrystus - jeśli te słowa były wypowiedziane po aramejsku, była mowa o Pomazańcu - Mesjaszu

(38) A Piotr do nich: Upamiętajcie się i niechaj się każdy z was da ochrzcić w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych, a otrzymacie dar Ducha Świętego.
- kilka etapów - trzeba się upamiętać, pokutować, ochrzcić - dopiero wtedy można otrzymać Ducha i mieć nadzieję na to, że dzięki ofierze Chrystusa grzechy zostaną odpuszczone (taki jest sens wypowiedzi o odpuszczeniu grzechów - być może jest to jeszcze nawiązanie do chrztu Janowego)

(39) Obietnica ta bowiem odnosi się do was i do dzieci waszych oraz do wszystkich, którzy są z dala, ilu ich Pan, Bóg nasz, powoła.

- obietnica ducha św - i w kontekście poprzedniego wersetu, i również cytowanego powyżej

(40) Wielu też innymi słowy składał świadectwo i napominał ich, mówiąc: Ratujcie się spośród tego pokolenia przewrotnego.
(41) Ci więc, którzy przyjęli słowo jego, zostali ochrzczeni i pozyskanych zostało owego dnia około trzech tysięcy dusz.
(42) I trwali w nauce apostolskiej i we wspólnocie, w łamaniu chleba i w modlitwach.
(43) A dusze wszystkich ogarnięte były bojaźnią, albowiem za sprawą apostołów działo się wiele cudów i znaków.
(44) Wszyscy zaś, którzy uwierzyli, byli razem i mieli wszystko wspólne,
(45) i sprzedawali posiadłości i mienie, i rozdzielali je wszystkim, jak komu było potrzeba.
(46) Codziennie też jednomyślnie uczęszczali do świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z weselem i w prostocie serca,

- codzienne wizyty w świątyni - być może korzystanie z pomieszczeń świątynnych na zebrania

(47) chwaląc Boga i ciesząc się przychylnością całego ludu. Pan zaś codziennie pomnażał liczbę tych, którzy mieli być zbawieni.

- dość idealistyczny opis - wspólne życie, wspólne gospodarowanie i spotkania religijne
- entuzjastyczne podtrzymywanie tego, co właśnie się wydarzyło
- apostoł zacytował proroctwo Joela, które odnosi się do czasów ostatecznych, więc może ci pierwsi chrześcijanie sądzili, że już nadchodzi koniec świata i nie ma sensu inne życie, bo czas jest krótki? I dlatego nie zatroszczyli się o życie na dłuższą metę - stąd późniejsza konieczność zbiórki na ubogich w Jerozolimie.
- ciekawa sprawa - pierwsi chrześcijanie cieszą się przychylnością jerozolimskiego ludu

ILOŚĆ MIESZKAŃCÓW JEROZOLIMY W CZASACH PIERWSZYCH CHRZEŚCIJAN:

1st century Jerusalem[edit]

The population of Jerusalem in the time of Josephus has been estimated to be around 80,000.[3] The total population of Pharisees, the forerunners of modern Rabbinic Judaism, was around 6,000 ("exakischilioi"), according to Josephus.[4]

During the First Jewish–Roman War(66–73 CE), the population of Jerusalem was estimated at 600,000 persons by Roman historian Tacitus, while Josephus, estimated that there were as many as 1,100,000, who were killed in the war.[5] Josephus also noted that 97,000 were sold as slaves. After the Roman victory over the Jews, as many as 115,880 dead bodies were carried out through one gate between the months of Nisan and Tammuz.[6]

W domu Ojca mego wiele jest mieszkania...

Zebranie pytań 3 stycznia 2015

JAN 14:1-3: NA CZYM POLEGA PRZYGOTOWANIE MIEJSC W DOMU OJCA I CZY ONE SĄ JUŻ PRZYGOTOWANE?

- okoliczności: słowa skierowane do 11 uczniów po wyjściu Judasza podczas ostatniej wieczerzy

- czym jest dom Ojca? Czy uczniowie mogli zrozumieć to jako literalną świątynię w Jerozolimie, która również miała wiele pomieszczeń? Może to aluzja do rzeczywistego budynku.

- inny werset o budowaniu - 2 Kor 5:1-3: będziemy mieli mieszkanie od Boga, wiecznotrwały w niebie – czyli dom byłby w niebie

- jesli założymy, że namiot to ziemskie ciało, to czy nowym domem jest ciało duchowe?

- Efez 2:20 – jesteśmy zbudowani na fundamencie apostołów i proroków

- czy ma to jakiś związek z budowlą, jaką jest Nowe Jeruzalem?

- Dzieje Ap 7:44-50: Salomon zbudował Bogu dom, ale Bóg nie mieszka w świątyniach „ręką uczynionych”

- 1 Piotra 2:4 i dalej

Z powyższych wersetów wyłania się kilka możliwości odpowiedzi na pytanie – dwa obrazy budowania „struktury” w niebie, które niekoniecznie da się złożyć w jeden:

1. przygotowanie jakiegoś „miejsca” dla istot duchowych przez Pana Jezusa i Pana Boga – o czym nie wiemy nic, bo nie rozumiemy życia istot duchowych, nie potrafimy powiedzieć (może chodzi o jakąś specjalną przestrzeń duchową w specjalnym wymiarze?)

a. w tym przypadku w wypowiedzi Pana Jezusa może chodzić o złożenie okupu i w ten sposób otwarcie drzwi/dostępu do tego domu (nie ma to wtedy związku z czasem, jaki upływa do powrotu Pana – proces mógł się zakończyć np. wraz z pięćdziesiątnicą)

b. ...albo o przygotowanie miejsca trwające 2000 lat i dopiero po zakończeniu tego procesu Pan powraca, wskrzesza tych, którzy w tym domu mają zamieszkać

2. budowany jest w niebie jakiś dom, którego będziemy częścią – do tego odnoszą się wersety o budowaniu nas samych, byciu kamieniami w świątyni itd. – i wtedy budowanie dom to przygotowanie cegieł, trwające 2000 lat

List do Tytusa 2:1-2

(1) Ale ty mów, co odpowiada zdrowej nauce,

- po raz kolejny zastanawiamy się, co oznacza tutaj "zdrowa nauka" - jeśli się wyrwie werset z kontekstu, można zastosować to do spraw doktrynalnych, ale w połączeniu z następnym wersetem jest tu mowa raczej o chrześcijańskim życiu

- o zdrowej (jak również prawowiernej) nauce apostoł pisze w pierwszym rozdziale 9 w.

- 1 Tym 1:10 - co się sprzeciwia zdrowej nauce

- 2 Tym 1:13 - wzoruj się na zdrowej nauce, którą usłyszałeś ode mnie

- 2 Tym 4:3 - przyjdą czasy, że zdrowej nauki nie ścierpią i znajdą sobie swoich nauczycieli

(2) że starzy mają być trzeźwi, poważni, wstrzemięźliwi, szczerzy w wierze, miłości, cierpliwości;

- trzeźwość - wygląda na to, że greckie słowo sugeruje głównie związek z alkoholem; związany z nim czasownik odnosi się jednak również do czuwania i bycia trzeźwym w takim kontekście;

- jeśli starsze osoby, które powinny być wzorem do naśladowania, nie są trzeźwe - nawet w najbardziej literalnym kontekście - skąd młodsi mają się nauczyć, jak żyć?

- poważny: można na takim człowieku polegać; potrafi logicznie rozumować, wyprowadzić przekonujący argument; nie oznacza ciągłego smutku czy braku radości, wesołości;

- wstrzemięźliwość - panowanie nad impulsami, pragnieniami; w innych przekładach jest słowo "roztropny"

- wstrzemięźliwość może dotyczyć picia, jedzenia, ale i mówienia, czy zbyt emocjonalnego podejścia do dyskusji religijnych zahaczających o rozgniewanie

- szczery w wierze itd.: w innych przekładach jest słowo "zdrowy"; greckie słowo to hygiaino, dokładnie to samo, co w pierwszym wersecie w kontekście nauki;

- ta szczerość czy zdrowie wiąże się z tym, że dana cecha nie jest na pokaz, albo tylko w kierunku wybranych osób, tylko konsekwentnie i bez zmiany, w oparciu o odpowiednie podstawy