01/26/2012: Przypowieści 11:26-29

11:26: Kto chowa zboże, tego ludzie przeklinają, lecz błogosławieństwo spoczywa na głowie tego, kto je sprzedaje.
- może się historycznie odnosić do władców, mających panowanie nad zapasami żywności (np. czasy rewolucji francuskiej)
- w dzisiejszych czasach może chodzić o sztuczne windowanie cen czy inne nieetyczne postępowanie, szczególnie w sytuacji wojny, klęski żywiołowej, biedy itp.
- jeden z komentarzy mówi, że druga część wersetu w domyśle odnosi się do sprzedawania za sprawiedliwą cenę
- czy w naszej pracy nie przykładamy się do "chowania zboża" w jakiś sposób?
- inny aspekt - jeśli ktoś wie, że popełniane jest przestępstwo, a nie reaguje i nie przekazuje informacji odpowiednim organom, to będzie pociągnięty do odpowiedzialności

11:27: Kto pilnie szuka dobrego, szuka łaski Bożej, lecz kto dąży do złego, na tego ono spada.
- wątpliwości tłumaczeniowe - szukanie łaski a otrzymywanie łaski; "Bożej" nie ma w niektórych przekładach
- dwie strony - szukam dobra, które mogę czynić, albo szukam dobra w innych, w otoczeniu
- "kto może dobrze czynić, a nie czynić, ma grzech" - cytat z listu Jakuba
- czynienie dobra oznacza skupianie się na innych
- "odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom" - podobnie jeśli my szukamy dobra w innych, to i Pan znajdzie dobro w nas
- patrzymy na innych przez pryzmat własnego nastawienia - jeśli sami nie mamy czystego sumienia, to będziemy węszyć podstęp u innych
- kto pod kim dołki kopie... - Psalm 7:16, 17
- jeśli się dąży do czynienia innym źle, to człowiek psuje sobie charakter i nawet jeśli nie spadnie na niego kara od razu, to będzie musiał odbyć sąd w przyszłości


11:28: Kto ufa swemu bogactwu, ten upadnie, lecz sprawiedliwi rozwijają się jak liść zielony.
Co to znaczy ufać swojemu bogactwu?
- koncentrowanie się na majątku, kwestia priorytetów
- przekonanie, że pieniądze rozwiążą wszystkie problemy w życiu - bo wszystko ma swoją cenę
- brak zastanowienia nad stworzeniem/pochodzeniem świata i przyszłością po śmierci; podejście, według którego Bóg nie jest potrzebny, ani sfera duchowa; życie "tu i teraz"
- "gromadźcie sobie skarby w niebie"
- czy czujemy, że rozwijamy się "jak liście zielone"?


11:29: Kto w swoim domu sieje zamieszanie, dziedziczy wiatr; a głupi staje się niewolnikiem mądrego.
- sianie zamieszania we własnej rodzinie czy we własnym zborze - są osoby, które ze względu na swój charakter są przyczyną nieporozumień
- zachowania prowadzące do zamieszania: obmowa, zbyt szybkie reagowanie,
- "niech słońce nie zachodzi na rozgniewanie wasze" - dobra rada rodzinna
- bezużyteczność wiatru: rozrzuca rzeczy w pokoju, zostawia bałagan; nasze podejście powinno być przeciwne - porządkowanie, ustawianie, dążenie do dobra.
- druga część wersetu - czy głupim jest ten, kto sieje zamieszanie?


11:30: Owocem sprawiedliwości jest drzewo życia, lecz bezprawie pozbawia życia.


11:31: Jeżeli sprawiedliwy odbiera na ziemi swoją zapłatę, tym bardziej bezbożny i grzesznik.

1/19/2012: Przypowieści 11:18-26

11:18: Bezbożny zdobywa złudne wynagrodzenie, lecz ten, kto sieje sprawiedliwość, ma pewną zapłatę.
- oba człony mówią o zapłacie
- zapłata bezbożnego jest złudna - wydaje mu się, że zdobywa coś wartościowego, ale jednak wartości tam nie ma - albo mu to przepadnie, albo samo w sobie nie ma wartości
- Oz 10:12, Gal 6:18 - wersety o sianiu
- przeciwstawienie zysku doczesnego i wiecznego - chrześcijańska interpretacja tego wersetu
- Mal 3:18 - różnica między sprawiedliwym i bezbożnym polega na służeniu Bogu bądź nie
- Psalm 1 - szczęśliwy mąż, który nie idzie za radą bezbożnych; bezbożni są jak plewa, którą wiatr roznosi; ich droga wiedzie donikąd.
- inne wersety o bogactwie bez wartości - Przyp 10:2 i 23:2-3
- nauka dla nas: co należałoby do koniecznej pracy duchowej, codziennej, żebyśmy sobie składali duchową emeryturę;

11:19: Kto trwa mocno w sprawiedliwości, żyć będzie; lecz kto ugania się za złem, umrze.
- uleganie złym wpływom i pokusom może całkiem literalnie prowadzić do skrócenia życia
- z perspektywy Zakonu - dążenie do sprawiedliwości dawało błogosławieństwo Boże; za niektóre przestępstwa groziła śmierć przez ukamienowanie
- sprawiedliwy człowiek stara się ukształtować otoczenie tak, aby również sprzyjało życiu
- sprawiedliwy upada, ale potem się podnosi - ku życiu

11:20: Ohydą dla Pana są ludzie przewrotnego serca, lecz podobają mu się ci, którzy postępują nienagannie.
- nienaganność nie jest możliwa w 100%
- ogólna zasada Pana Boga

11:21: To rzecz pewna, że zły nie ujdzie kary, lecz potomstwo sprawiedliwych zostanie wybawione.
- ciekawe przeciwstawienie - nie jeden na jeden, tylko jeden i grupa
- zdaje się, że Pan Bóg obiecał Abrahamowi, że będzie

11:22: Złoty kolczyk na ryju świni to to samo, co piękna niewiasta bez obyczajności.
- piękna kobieta jest jak piękny kolczyk, ale może być nieczysta jak brudna świnia
- czy chodzi tu o głupotę, czy o nieobyczajność? Pierwsze od razu widać, drugie można ukryć...
- trudno nam zdefiniować wadę, jaką ma kobieta - czy chodzi o obyczajność/moralność, czy o umiejętność życia w społeczeństwie, czy o inteligencję (różne aspekty - analityczna, społeczna itd.) - prawdopodobnie chodzi o kogoś, kto nie chce się zmienić, pracować nad sobą

11:23: Pragnieniem sprawiedliwości jest tylko dobro, nadzieja niesprawiedliwych prowadzi do gniewu.
- działanie niesprawiedliwych często wiąże się z krzywdą i gniewem innych ludzi
- jeden z komentarzy mówi, że chodzi o gniew Boży
- może chodzi o bezinteresowną zawiść, nienawiść?
- Lekcja dla nas - starajmy się nie wywoływać gniewu u innych, bo możemy w oczach Bożych zasłużyć na naganę

11:24-25: Jeden daje hojnie, lecz jeszcze więcej zyskuje; inny nadmiernie skąpi i zdaje się tylko uboższy. Kto jest dobroczynny, będzie wzbogacony, a kto innych pokrzepia, sam będzie pokrzepiony.
- czasem bywa tak literalnie - że jeśli zaplanujemy jakiś dobry uczynek, to całkiem przypadkowo zyskujemy
- przykładowa historia - Eliasz u wdowy w Sarepcie, której nie kończyła się oliwa i mąka
- wygląda na to, że mamy tu szarą strefę - trudno jest określić na przykład, co jest nadmiernym skąpieniem; czy chodzi o wielkie oszczędzanie, czy niechęć do dzielenia się z innymi; może chodzi o mądre zainteresowanie potrzebami innych
- ważne jest zachowanie równowagi w rozdawaniu i oszczędzaniu
- trudno jest generalizować, bo każda sytuacja jest inna
- chodzi zapewne również o uczynki nie związane z pieniędzmi
- nawiązanie do Zakonu - były prawa nakazujące zostawianie kłosów przez żeńców itp.
- ogólny sens dla nas - udzielajcie innym z tego, co macie, bo za to Pan Bóg nagradza; jest to jednocześnie test zaufania do Pana Boga, czy potrafimy wierzyć, że Pan zapewni wystarczającą ilość dóbr dla nas samych.

1/12/12: Przypowieści 11:16-17

11:16: Kobieta miła zbiera zaszczyty, ta zaś, któa nienawidzi uczciwości, jest ostoją hańby. Leniwi nie mają zasobów, lecz pracowici zdobywają bogactwa.
Znaczne różnice w tłumaczeniach: Polskie przekłady - BT i BG - są krótkie, mówią o kobiecie i o zdobywającym bogactwa człowieku. BW jest o wiele dłuższa, zawiera dwa przeciwieństwa - jedno odnosi się do dwóch kobiet, drugie do dwóch mężów.
Septuaginta mówi o tym, że wytworna kobieta przynosi chwałę mężowi. Rotherham o mężu nie wspomina.
- można powiedzieć, że są tu dwa rodzaje sukcesu, osobny dla kobiet i mężczyzn
- w dawnych czasach rzeczywiście tak było, że mężczyzna dochodził do sukcesu na drodze militarnej, zdobywał bogactwa; kobieta zaś musiała być "kobieca". Dziś mamy inne realia.
- uroda otwiera kobiecie drzwi - a co potem zrobi, to już zależy od niej. Mężczyzna zdobywa sukces poprzez ryzyko - i taka prawda dalej obowiązuje.
- różne określenia w różnych przekładach sprowadzają się jednak do tego, że kobieta powinna mieć "klasę" :)

Jakie są aspekty bycia kobietą z klasą? Czy jest to wrodzone, czy nabyte?
- są osoby z urodzenia przystępne, miłe i widać to na twarzy
- sposób ubierania się, makijaż - dostosowany do okazji
- sposób wyrażania się
- umiejętność prowadzenia rozmowy
- mądrość życiowa
- klasa jest oparta na stałych cechach człowieka, nie na udawaniu

Droga do bogactwa:
- zależnie od przekładu, należy być pracowitym, odważnym lub mocarzem

11:17: Mąż dobry samemu sobie czyni dobrze, lecz mąż okrutny kaleczy własne ciało.


Człowiek "dobry":
- czynienie innym dobrze często do nas wraca
- może chodzić o przyszły sąd
- "karma" :)
- słowo przetłumaczone na "dobry" najwyraźniej wiąże się w oryginale z miłosierdziem, czyli mamy przeciwstawienie człowieka miłosiernego i okrutnego, co wskazuje na odnoszenie się do bliźnich - a to w jakiś sposób ma oddziaływać i na nas.
- czynienie innym dobrze daje satysfakcję --> czynienie dobrze własnej duszy
- czynienie źle często powoduje zgryzotę samego czyniciela - choć jest i wiele osób, którym zupełnie na tym nie zależy

Jak zastosować tę zasadę w zborze?
- wspólna praca, pomoc wiąże - idealne byłyby takie relacje z każdym ze zborowników
- zależy od wielkości zboru - w większym zborze tworzą się kliki
- ten werset mówi chyba jednak bardziej o kontaktach jeden na jeden

1/5/2012: Przypowieści 11:7-15

11:7: Gdy umiera człowiek bezbożny, to kończy się wszelka nadzieja; a oczekiwanie niegodziwych nie spełnia się.
- ludzie nie wierzący w Boga nie mają żadnej nadziei sięgającej poza śmierć
- 10:28 - podobny werset o bezbożnych i końcu nadziei
- różnice w tłumaczeniach - niegodziwi, stroskani (x. Wujek), mocarze, przewrotni
- oczekiwanie stroskanych - to, o co troszczą się ludzie, ziemskie sprawy, doczesne dobra
- Psalm 1 - podobni ludzie, jak w tym wersecie i ich marny koniec
- bezbożni mają zwykle nadzieję, że jakoś skorzystają na swoim niesprawiedliwym działaniu
- kim jest bezbożny? Czy prowadzi w miarę prawe życie, ale bez związku z religią? Czy może świadomie/celowo czyni nieprawość? I jak się wobec tych dwóch grup ma nadzieja na życie po śmierci?
- Psalm 84:11 - wolę stać na progu domu Bożego, niż mieszkać w namiotach bezbożnych.

11:8: Sprawiedliwy zostaje wyratowany z niedoli, a na jego miejsce przychodzi bezbożny.
- sprawiedliwemu dzieje się lepiej, a za to niedola spada na bezbożnego.

11:9: Niecny ustami niszczy swojego bliźniego, lecz przez roztropność zostają wybawieni sprawiedliwi.
- nie do końca przeciwieństwo - może dwie strony tej samej historii, w której niecny atakuje sprawiedliwego, a ten dzięki swojej roztropności potrafi wybrnąć
- BT - niecny CHCE zniszczyć; może jest to dokładniejsze tłumaczenie, bardziej sensowne, niż założenie, że niecny niszczy (tzn. udaje się mu zniszczyć) sprawiedliwego
- Przyp 18:21 - śmierć i życie są w mocy języka


11:10: Gdy sprawiedliwym dobrze się powodzi, miasto się raduje; a gdy giną nieprawi, panuje wesele.
- trochę dziwny werset - o zbiorowej radości; dziś chyba się tak nie dzieje
- dzisiejszy przykład zbiorowej radości - kiedy sportowiec reprezentant kraju albo miasta wygrywa zawody
- być może w czasach bibijnych taka radość miała miejsce podczas wojen
- werset zakłada, że miasto składa się ze sprawiedliwych - bo tylko tacy będą się cieszyć szczerze z powodzenia innego sprawiedliwego i upadku niesprawiedliwego
- jeśli my jesteśmy członkami miasta - np. zboru - to powinniśmy się cieszyć z powodzenia bliźnich i to będzie wskaźnikiem, że nasz charakter ma się dobrze

11:11: Dzięki błogosławieństwu prawych podnosi się miasto, lecz usta bezbożnych burzą je.
- jak Sodoma i Gomora

11:12: Człowiek nierozumny gardzi swoim bliźnim, lecz mąż roztropny milczy.
- z wcześniejszych wersetów wiemy, że nierozumni są również gadatliwy; inaczej ten werset nie byłby właściwie przeciwstawieniem
- głupi, jeśli nie rozumie, gotów jest wzgardzić bliźnim; roztropny w takiej samej sytuacji milczy, słucha i stara się zrozumieć

11:13: Kto chodzi jak oszczerca, zdradza tajemnice; lecz człowiek godny zaufania dochowuje tajemnicy.
- w przyjacielskich układach rozumie się bez umawiania, czego nie należy powtarzać, a co można podać do wiadomości publicznej
- pierwsza część wersetu mówi o nieuczciwości w przyjaźni

11:14: Gdy nie ma umiejętnego kierownictwa, naród upada; lecz gdzie jest wielu doradców, tam jest bezpieczeństwo.
- w czasach Dawida najważniejszym doradcą był Achitofel. Za czasów Salomona doradców było zbyt wielu i posłuchanie niekorzystnego doradcy spowodowało rozerwanie państwa.
- inny przykład - 70 sędziów za czasów Mojżesza
- naród musi być kierowany przez zgraną grupę mądrych ludzi

11:15: Kto ręczy za obcego, bardzo sobie szkodzi; lecz bezpieczny jest ten, kto unika poręki :)
- pytanie, czy jakiekolwiek poręczanie jest niebezpieczne, czy tylko w przypadku obcych?
- nawet jeśli nasz przyjaciel ma najlepsze intencje spłacenia długu, a sytuacja życiowa mu to uniemożliwi, i tak będziemy w pułapce
- poręczenie chyba jest bardziej za kogoś, niż za coś
- przy poręczeniu trzeba wiedzieć dokładnie, o jaką kwotę chodzi - jeśli spłacenie nie byłoby dla nas kłopotem, to nie ma sprawy
- rozdział 6 - podobne zalecenia