27 kwietnia 2012: Przypowieści 13:9-14

13:9: Światłość sprawiedliwych jaśnieje, lecz lampa bezbożnych gaśnie.
- może potomstwo - podobne wyrażenia są w Psalmach itp. (1 Król 11:36)
- pamięć o ludziach - z szacunkiem, wspominanie jako wzorce
- w oryginale jest użyte słowo związane z radością - to samo, którego używa się w wyrażeniu "Wesołych świąt"
- kiedy patrzymy na ludzi chodzących z Bogiem, mają w sobie światło
- przy sprawiedliwych użyte jest słowo światłość אוֹר, w większym sensie - jak wtedy, gdy Bóg stwarzał światłość; przy niesprawiedliwych chodzi bardziej o światło w sensie lampy czy świecy נִיר, czyli sztuczne/ograniczone

13:10: Zuchwałość wywołuje tylko zwady, lecz u tych, którzy przyjmują radę, jest mądrość.
- istnieje pogląd, że tylko zuchwali, nie idący z prądem są w stanie coś zmienić w społeczeństwie - ale chyba nie chodzi o to samo, o czym mówi ten werset
- zuchwałość ma tu sens dumy, pychy, nieuzasadnionego stawiania siebie na piedestale - taka osoba często będzie się kłócić o różne rzeczy, żeby udowodnić, że ma rację
- podobn werset Przyp 11:2

13:11: Łatwo zdobyty majątek maleje, lecz kto stopniowo gromadzi, pomnaża go.
- kto wydaje tyle, ile zarabia, dalej nic nie ma :)
- ludzie wygrywający na loterii często wydają całą sumę i znajdują się w sytuacji trudniejszej, niż przez wygraną; człowiek zarabiający lepiej zdaje sobie sprawę z tego, ile wysiłku to wymaga
- jest to raczej trend, niż absolutna reguła - wiele osób dziedziczących majątek potrafi go sensownie zainwestować
- porada dla wygrywających - rozpisać bogactwo na roczne transze, żeby nie wydać wszystkiego naraz :)
- w takiej sytuacji jest też wskazane otaczać się dobrymi doradcami

13:12: Przewlekłe oczekiwanie sprawia sercu ból, lecz życzenie spełnione jest drzewem życia.
- werset pozornie sprzeczny z poprzednim - ale może chodzi o to, że kiedy po tym długim wyczekiwaniu już się rzecz spełni, to radość jest jeszcze większa
- jeśli spełnione życzenie jest drzewem życia, to powinniśmy się starać spełniać marzenia ludzi

13:13: Kto gardzi słowem, ten ginie, lecz kto szanuje przykazania, temu będzie odpłacone.
- zawierając przymierze, Izrael poddał się podobnym warunkom

13:14: Nauka mędrca jest krynicą życia, dzięki niej unika się sideł śmierci.
- podobne myśli już były - że mądrość przedłuża życie, natomiast głupota/bezbożność prowadzi do śmierci

W jakim stopniu starszy zborowy powinien być mędrcem, znawcą życia udzielającym porad?
- lepiej może zapytać się kogoś o wielkim doświadczeniu, nawet jeśli nie zajmuje stanowiska starszego
- nauka mędrca niekoniecznie idzie w parze z umiejętnością rozsądzania - teoria a praktyka
- możliwe, że nauka zborowa skupia się bardziej na doktrynach, niż na tym, jak żyć

4/19/2012

Pytanie z poprzedniego spotkania: Co to znaczy, że nienawidzi się fałszywej mowy? Czy to tylko odczuwanie niechęci wobec takiego zjawiska, czy może mamy obowiązej reagować?

Co to jest fałszywa mowa? Czy reakcja może zależeć od jej kategorii?

- odłożymy na bok obmowę - bo to nie to samo, co kłamstwo
- przykład kłamstwa: klient/usługodawca - naciąganie; usprawiedliwianie się (spóźniłem się, bo utknąłem w korku); w celu uniknięcia przykrego następstwa; żeby wyglądać lepiej w oczach innych;  skłonność do przesadzania; ogólnie - kłamiemy, żeby wyglądać lepiej w oczach innych. Inna strona kłamstwa - zatajanie prawdy.

- jeśli ktoś kłamie, żeby zaszkodzić innej osobie, to sprawiedliwy powinien tego nienawidzić i reagować.
- na ile powinniśmy się wtrącać w sprawy innych, jeżeli dane kłamstwo nie dotyczy nas?
- kwestia prywatności - czasem ludzie wolą się nie wtrącać
- inne różnice w kategoriach - czy kłamstwo dotyczy nas, czy jest gdzieś obok: może jeśli ktoś nas obmawia i kłamie, to wybaczymy; ale jeśli słyszymy kłamstwa o kimś innym, to wypadałoby zareagować.
- analizowanie przykładów negatywnych (Judasz, Tomasz, nawet ap. Paweł) to nie obmowa, tylko szukanie lekcji

13:6: Sprawiedliwość strzeże tego, kto postępuje nienagannie, lecz grzech wiedzie bezbożnych do zguby.
- personifikacja?
- a może opis tego, jaki skutek przynosi dana cecha/postępowanie?

13:7: Niejeden udaje bogatego, choć nic nie ma, niejeden udaje ubogiego, choć ma wiele bogactw.
- są ludzie, którzy jak drzewa mają wiele liści na pokaz, ale nie przynoszą owoców - jak ci z pierwszej części wersetu
- część 2 - ktoś się nie chce afiszować z bogactwem, żeby nie robić przykrości innym albo dla bezpieczeństwa?
- część 1 - człowiek o bogactwach materialnych nie posiada czasem żadnych bogactw duchowych

Jaki jest cel tego wersetu? Czy Salomon zapisał to po prostu jako obserwację?
Co by było, gdyby bogaty i ubogi zamienili się miejscami?
Czy można o udawaniu myśleć pozytywnie? Czy raczej należy to uważać za kłamstwo/oszustwo?

13:8: Bogactwem musi niejeden okupić swoje życie, lecz ubogi nie słyszy żadnych pogróżek. 
- można zrozumieć literalnie - że jeśli ktoś ma więcej majętności, bo można mu więcej ukraść; prawdopodobnie statystycznie na ubogich rzadziej są napaści, bo nie ma im co zabrać
- interpretacja duchowa - w celu zdobycia życia wiecznego trzeba pozbyć się emocjonalnego przywiązania do bogactw.

04/12/2012: Przypowieści 13:1-6

13:1: Mądry syn lubi karność, lecz szyderca nie słucha karcenia. 
- mogłoby się wydawać, że karność dotyczy dzieci, ale z wersetu wynika, że i dorosłym jest potrzebna
- każdy ma swój "blind spot" - nie dostrzega pewnych rzeczy w swoim charakterze i dobrze jest, jeśli ktoś z miłością zwróci nam na to uwagę
- próby przychodzą na Kościół, żeby go wyszlifować
- karność - dyscyplina?
- charakter człowieka poznaje się po tym, co ten człowiek robi, kiedy nikt nie patrzy - czy ma w sobie karność, dyscyplinę, konsekwentnie trzyma się swoich zasad. To, jak postępujemy, nie jest po to, żeby nas ludzie podziwiali, tylko żeby Pan Bóg widział nasz charakter.
- Żyd 12:6 - kogo Pan miłuje, tego karze
- werset jest raczej o tym, jak my powinniśmy poddawać się dyscyplinie, a nie sami narzucać dyscyplinę innym
- trzeba znaleźć rozsądną równowagę między akceptowaniem krytyki, a asertywnością w przypadku napomnień, które skierowałyby nas w niewłaściwym kierunku.
- w nowym przekładzie nie ma mowy o ojcu, a w oryginale najwyraźniej jest
- trudno nam przyjąć napomnienie od kogoś, kto nie jest dla nas autorytetem

13:2: Z owocu swoich ust człowiek spożywa dobre, lecz pragnieniem niewiernych jest gwałt.
- podobny początek do 12:14

13:3: Kto strzeże swoich ust, zachowuje życie, kto zaś nie powściąga swoich warg, gotuje sobie zgubę.



13:4: Leniwy wiele pożąda, a jednak nic nie ma, lecz dusza pilnych jest obficie nasycona.
- czy pracowity ma mniejsze, bardziej realistyczne oczekiwania i dlatego jest łatwiej nasycić jego pragnienia?
- według definicji lenistwo to apatyczny stan ducha, pasywność
- nasycenie pochodzi z poczucia dokonania czegoś - pracowici z tego korzystają; leń takiego poczucia nie ma i popada w coraz większą apatię

Z czego bierze się lenistwo?
- wychowanie - jeśli rodzice nie dają dobrego przykładu
- są ludzie, którzy chodzą do pracy i w domu też coś robią, ale to wszystko dzieje się w minimalnym stopniu i tak naprawdę człowiek jest leniem, nic nie daje od siebie
- są ludzie z natury twórczy, którzy nigdy się ni nudzą, ciągle dążą do czegoś nowego, nad czymś pracują

Lekarstwo na lenistwo?
- "topór nad głową" z zewnątrz - np. zapisanie się na jakiś kurs
- przebywanie w odpowiednim towarzystwie, motywującym słowami i przykładem
- dołączenie się do grupy, w której dostaje się swoją działkę i obecność innych wymusza pracę

Czy jest możliwe przejście z obozu leniwych do obozu pracusiów?
- na pewno jest jakiś wpływ wychowania
- pilność oznacza wykonanie danej pracy w terminie, nawet jeśli się danego zajęcia nie lubi - taką cechę też się raczej wynosi z dzieciństwa
- potrzebna jest wiara w siebie
- trzeba sobie zdać sprawę, że się jest leniem i dopiero wtedy można podjąć kroki przeciwdziałające; podobnie ma się rzecz z innymi negatywnymi cechami nowego stworzenia
- należy nie żałować pochwał dla innych
- różnice w osobowościach - introwertykowi wystarczy osobista świadomość, że coś zostało wykonane;
- Mat 6:2 - o odbieraniu pochwał w życiu doczesnym

13:5: Sprawiedliwy nienawidzi fałszywej mowy, lecz bezbożny postępuje haniebnie i bezwstydnie.

13:6: Sprawiedliwość strzeże tego, kto postępuje nienagannie, lecz grzech wiedzie bezbożnych do zguby.

PYTANIE: Co to znaczy, że nienawidzi się fałszywej mowy? Czy to tylko odczuwanie niechęci wobec takiego zjawiska, czy może mamy obowiązej reagować?
-

3/29/2012: Przypowieści 12:22-28

12:22: Ohydą dla Pana są wargi kłamliwe, lecz ci, którzy mówią prawdę, podobają mu się. 
- kwestia wychodzenia z Egiptu - czy Mojżesz skłamał faraonowi, że Izraelici wrócą po złożeniu ofiar? Wygląda na to, że faraon wiedział, że nie wrócą. Podobnie można się zastanawiać nad pożyczeniem naczyń od sąsiadów.
- trudne sytuacje, kiedy nie wiadomo, czy powiedzieć całą prawdę - że ktoś jest chory itp.
- jeśli sumienie podpowiada nam, że wygodniej byłoby skłamać, to zapewne nie jest to dobra wskazówka

12:23: Człowiek roztropny ukrywa swoją wiedzę, lecz serce głupców rozgłasza głupstwo.
- hebrajskie słowo - niekoniecznie ukrywanie czy tajenie, tylko przykrywanie, jak Rebeka zakryła twarz zasłoną.
- czy mamy przykłady w Biblii, kiedy ktoś zataił swoją mądrość? Mojżesz - skromny pomimo wykształcenia i wyznaczenia przez Pana?

12:24: Ręka pracowitych będzie rządziła, lecz ręka gnuśnych musi odrabiać pańszczyznę.
- nasze zrozumienie pańszczyzny jest z powodów historycznych inne :)
- leń najwyraźniej sam wprowadza się w biedę - ale takie mogły być warunki w Starym Testamencie, w dzisiejszych czasach ludzie leniwi i oszukujący dostają czasem rozmaite zapomogi

12:25: Zmartwienie w sercu człowieka przygnębia go, lecz słowo dobre znowu go rozwesela.
- czy chodzi o chwilową sytuację, czy o głębsze zmartwienia?
- nasze własne nastawienie - czy drobne zmartwienia nas przygniatają, czy może nawet większe nie są w stanie nas pokonać?
- dobre słowo - musimy wykorzystywać okazje, kiedy można kogoś wspomóc dobrym słowem
- zmartwienie może pochodzić z różnych kierunków, a dobre słowo - od nas
- jeśli jesteśmy przygnębieni, to powinniśmy szukać kogoś, kto powie nam dobre słowo
- my sami nie powinniśmy być  źródłem zmartwień dla innych ludzi :)

12:26: Sprawiedliwy ma się lepiej, niż inny, lecz droga bezbożnych wiedzie ich na manowce.
- poczucie wewnętrznego szczęścia wynikające z postępowania zgodnie ze swoim sumieniem - w przeciwieństwie do tego, że ktoś ma szczęście, albo szczęścia polegającego na sprawach materialnych
- bezbożni - czyli idący drogą bez Boga, niesprawiedliwi
- są proroctwa mówiące jednak o tym, że będą czasy, kiedy bezbożni będą mieli się dobrze

12:27: Gnuśny nie upoluje swej zwierzyny, lecz pracowity wiele się wzbogaca.
- podobny werset do 24

12:28: Na ścieżce sprawiedliwości jest życie, lecz droga odstępstwa wiedzie do śmierci.
- różnice w tłumaczeniach - w pozostałych wersjach nie ma kontrastu, tylko podkreślenie, że na ścieżce sprawiedliwości nie ma śmierci.
- jak to się ma do ówczesnych żydowskich wierzeń o nieśmiertelności/tym, co dzieje się po śmierci?
Jewish Encyclopedia on immortality
- Czy Salomon wypowiada się tu proroczo? Czy zostało mu coś takiego objawione?
- może Salomon pisze abstrakcyjnie o ścieżce sprawiedliwości (wyznaczonej przez zakon), po której ludzie czasem idą, ale częściej niestety z niej schodzą? I dlatego uzyskanie życia w ten sposób jest jedynie teoretyczne.
-

3/22/2012: Przypowieści 12:19 - 21

12:19: Mowa szczera trwa wiecznie, lecz fałszywa tylko chwilę.
-podobne do wcześniejszych wersetów w tym rozdziale - o korzeniu sprawiedliwych i umocnieniu tych, którzy dobrze postępują
- mowa szczera jest trwała - slowa prawdy przejdą wszelkie próby, fałsz jest objawiany, może być uważany za prawdę tylko przez krótki czas
- kłamstwo ma krótkie nogi :)

12:20: Podstęp jest w sercu tych, którzy knują zło; lecz radość mają ci, którzy doradzają pokój.
- knucie zła/myślenie złego - być może podejrzliwość wobec innych jest takim właśnie stanem serca, nie dającym radości
- ludzie starający się zastawić na innych pułapki
- jeśli się będziemy obracać w środowisku ludzi o takim nastawieniu, to możemy również nabyć podobnego nastroju

Mat 5:9 - błogosławieni pokój czyniący...
Rzym 12:18 - na ile to możliwe, ze wszystkimi pokój miejcie

- jednostka, która rezygnuje z własnego dobra/zdania i dąży do tego, żeby obie strony w sporze skorzystały
- trudniejsza postawa, niż przyłączenie się do jednej ze stron

12:21: Sprawiedliwego nie spotka żadne zło, lecz bezbożni mają pełno kłopotów.
- zagadka: przecież nawet Pana Jezusa, który był doskonale sprawiedliwy, spotykało zło i niesprawiedliwość? W dzisiejszych czasach różnie bywa... Może chodzi o to, że bez wiedzy Boga nic złego się nie stanie?
- zło a doświadczenia - Pan Bóg nad nami czuwa, dopuszcza pewne doświadczenia dla naszego dobra
- wszystkie rzeczy pomagają ku dobremu tym, którzy idą za Jezusem
- może sprawa zależy od spojrzenia na to, co się dzieje: chorobę można odebrać jako wielkie nieszczęście, albo doświadczenie, z którego mamy się czegoś nauczyć; wtedy naprawdę nie spotyka nas nic złego
- sprawiedliwy człowiek ma czyste sumienie; niesprawiedliwy zawsze ogląda się za siebie, bo ma coś na sumieniu

Mt 10:28 - nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, ale duszy zatracić nie mogą

2/18/2012: Przypowieści 12:10-18

12:10: Sprawiedliwy dba o życie swojego bydła, lecz serce bezbożnych jest okrutne.
- sprawiedliwy w sensie prawy - co zawiera również miłosierdzie
- człowiek dobrze traktujący zwierzęta będzie również dobrze traktował ludzi
- bogobojnego człowieka można poznać po stosunku do wszystkich innych istot

12:11: Kto uprawia swoją rolę, ma dosyć chleba; lecz kto się ugania za marnościami, jest nierozumny.
- ktokolwiek pracuje, będzie zbierał pożytek - nie chodzi tylko o literalne pole, ale wykonywanie swojej pracy
- drobne różnice w tłumaczeniu drugiej części - marność, próżnujący, ułudy, vain persons
- konkret a złudność
- wytrwałość a ulotność, słomiany zapał
- ułuda w naszym środowisku? nadmierne przywiązanie do dat? do dzieł pastora?
- ułudę każdy tworzy sobie sam

12:12: Pragnieniem grzesznika jest gonitwa za złem, lecz sprawiedliwi tkwią korzeniami w mocnym gruncie. 
- wątpliwości tłumaczeniowo-intepretacyjne: PL podkreśla wartość korzenia, umocnienia się, co samo w sobie może być owocem; ANG (i Rashi) wspominają raczej o korzeniu przynoszącym owoce
- wkorzenianie się to praktyka życia codziennego - zastosowanie wyuczonej sprawiedliwości

12:13:
- słowa doprowadzają do upadku, a sprawiedliwość/pobożność pomaga wyjść z opresji

12:14:
- kontynuacja uwag o słowach
- mówienie bez praktyki nie ma znaczenia
- nie chodzi o wiele słów, tylko o ich rozumność
- najprawdopodobniej dobre słowa kierowane do innych wrócą do wypowiadającego jako dobro od innych
- wzmianka o rękach - trzeba uważać i na słowa, i na czyny
- werset-anomalia, bo we wszystkich otaczających wersetach jest kontrast dobra i zła, a tutaj mamy 2x dobro;

12:15:
- mądrość polega na akceptowaniu rady, krytyki
- podobnie jest z wiarą - można powiedzieć, że wszystko już wiemy i droga jest prosta, albo - paradoksalnie - zostawiać sobie miejsce na wątpliwości/zadawanie pytań
- kwestia wierzenia, jeśli się należy do grupy: łatwiej jest stać na grupowym fundamencie

12:16:
- roztropny nie zważa na obelgi - wątpliwości tłumaczeniowe
- lepiej jest być opanowanym człowiekiem, nie reagować złością na krytykę
- prawdopodobnie werset dotyczy bardziej sytuacji publicznych, nie domowych

12:17:
- nie każdą prawdę trzeba mówić głośno :)
- is it true, is it kind, is it necessary?
- jeden z komentarzy mówi, że pierwsza część również dotyczy dawania świadectwa w sądzie, skontrastowanego z fałszywym świadkiem w drugiej części

12:18:
- kontynuacja rozważań o mocy języka

Next time - 19.